گن دے لّچھن

چھںد وِّچ ورناں جاں ماتراواں دے اُه سمُوه گن اکھوااُںدے هن, جِهناں دے انُسار چھںد دی چال بندی هَے۔ چھںد ساستر (پِںگل) انُسار تِنّ اّکھراں دا سمُداِا 'گن' هَے اتے ِاهناں دی گِنتی 8 هَے۔ اُداهرن دے تَور 'تے :-

راجے بیر گاجی

تُرے تُںد تاجی

ِاس چھںد وِّچ هر ِاّک تُّک دے دو هِّسے هن اتے هر هِّسے وِّچ پهِلاں ِاّک لگھُو تے پھِر دو-دو گُرُو هن۔ ِاسے لگھُو-گُرُو دے بّجھوےں جوڑ نُوں 'گن آکھدے هن۔ ِاس چھںد دی چال نُوں لِکھ کے ِاںجھ دّسِآ جا سکدا هَے :-

ماترِک گن

'ماترِک گن' اّکھراں دا اُه سمُوه هَے, جِس وِّچ کےول ماتراں دی گِنتی دا هی کھِآل رکھِآ جاںدا هَے, اّکھر بھاوےں کِنّے هون, جِوےں :

کرتار (۔) وی پںج ماتراواں دا گن هَے اتے بھروسا (۔) وی, هالاںک نا ِاهناں وِّچ اّکھراں دی گِنتی برابر هَے تے نا لگھُو-گُرُو دی ترتیب ِاکو جِهی هَے۔

ماترِک گن پںج هن, جِهناں دے پهِلے اّکھر ‘ٹ, ٹھ, ڈ, ڈھ, ن هن اتے ناں ِاه هن :-

ٹگن, ٹھگن, ڈگن, ڈھگن, نگن۔

 

 

سینیار سَےکںڈری پّدھر دی پںجابی دیآں پاٹھ-پُستکاں دی سمیکھِآ (پی.جی.ٹی.)

 

سمپادک

جگدیس کَور (سینیار لَےکچرار)