ਅਪਰਸ ਉਦਿਆਨੀ॥ (੫) ਰਾਮ ਨਾਮ ਸੰਗਿ

ਮਨਿ ਨਹੀਂ ਹੇਤਾ ॥ (੬) ਜੋ ਕਛੁ ਕੀਨੋ ਸੋਊ

ਅਨੇਤਾ ॥ (੭) ਉਆ ਤੇ ਊਤਮੁ ਗਨਉ

ਚੰਡਾਲਾ ॥ (੮) ਨਾਨਕ ਜਿਹ ਮਨਿ ਬਸਹਿ

ਗੁਪਾਲਾ ॥੧੬॥

ਅਰਥ - ੧. ਙਙੇ ਅੱਖਰ ਦੁਆਰਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਛੇਆਂ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰਾਂ (ਸਾਂਖ, ਪਤੰਜਲ, ਨ੍ਯਾਯ, ਮੀਮਾਂਸਾ ਤੇ ਵੇਦਾਂਤ) ਦਾ ਜਾਣਨਹਾਰ ਹੋਵੇ। ੨. ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਪੂਰਕ, ਕੁੰਭਕ ਤੇ ਰੇਚਕ (ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਦੇ) ਕਰਮਾਂ ਵਿਚ ਲੱਗਾ ਹੋਵੇ। ੩. ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਗਿਆਨਵਾਨ ਹੋਵੇ, ਧਿਆਨਵਾਨ ਹੋਵੇ ਤੇ ਤੀਰਥਾਂ ਦਾ ਇਸ਼ਨਾਨੀ ਹੋਵੇ। ੪. ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਸੋਮਪਾਕ (ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਰਸੋਈ ਬਣਾਕੇ ਖਾਣ ਵਾਲਾ) ਹੋਵੇ, ਅਪਰਸ (ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਨਾ ਛੂਹਣ ਵਾਲਾ) ਹੋਵੇ ਤੇ ਬਨਾਂ ਵਿਚ ਵਸਣ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ। ੫. (ਜੇ ਇਹਨਾਂ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੁਰਸ਼ ਦਾ) ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਵਿਚ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ੬. ਜੋ ਕੁਛ ਉਸ ਨੇ ਕਰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਭ ਮਿਥਿਆ (ਨਾਸਵੰਤ) ਹੈ। ੭. ਉਸ ਪੁਰਸ਼ ਨਾਲੋਂ ਉਸ ਚੰਡਾਲ (ਜਾਤੀ ਦੇ ਪੁਰਸ਼) ਨੂੰ ਉੱਤਮ ਜਾਣੋ, ੮. ਜਿਸ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਕਿ ਪ੍ਰਭੂ ਵੱਸਦਾ ਹੈ। ਹੇ ਨਾਨਕ! ॥੧੬॥

ਸਲੋਕੁ ॥

(੧) ਕੁੰਟ ਚਾਰਿ ਦਹ ਦਿਸਿ ਭ੍ਰਮੇ ਕਰਮ

ਕਿਰਤਿ ਕੀ ਰੇਖ॥ (੨) ਸੂਖ ਦੂਖ ਮੁਕਤਿ

ਜੋਨਿ ਨਾਨਕ ਲਿਖਿਓ ਲੇਖ ॥੧॥

ਅਰਥ- ੧. ਜਿਹੜੇ ਜੀਵ ਚਹੁੰ ਕੁੰਟਾਂ ਤੇ ਦਸਾਂ ਦਿਸ਼ਾਂ ਵਿਚ