ਬਿਨੁ ਬਿਧਿ ਨ ਬਨਾਈ॥ (੭) ਗੁਰਿ ਪੂਰੈ

ਸੰਜਮੁ ਕਰਿ ਦੀਆ ॥ (੮) ਨਾਨਕ ਤਉ ਫਿਰਿ

ਦੂਖ ਨ ਥੀਆ ॥੪੫॥

ਅਰਥ - ੧. ਲਲੇ ਦੁਆਰਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਰੂਪੀ ਵੈਦ ਜਿਸ ਪੁਰਸ਼ ਨੂੰ ਨਾਮ ਰੂਪੀ ਦਵਾਈ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ੨. ਉਸ ਪੁਰਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੁਖ ਤੇ ਦਰਦ ਇਕ ਛਿਨ ਵਿਚ ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ੩. ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਨਾਮ ਰੂਪੀ ਦਵਾਈ ਪਿਆਰੀ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ੪. ਉਸ ਪੁਰਸ਼ ਨੂੰ ਸੁਪਨੇ ਵਿਚ ਵੀ ਰੋਗ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਅਥਵਾ ਉਸ ਨੂੰ ਹਉਮੈ ਰੂਪੀ ਰੋਗ ਨਹੀਂ ਚੰਬੜਦਾ। ੫. ਹੇ ਭਾਈ! ਸਭ ਹਿਰਦਿਆਂ ਅਥਵਾ ਸਰੀਰਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਹਰੀ ਰੂਪੀ ਦਵਾਈ ਹੈ। ੬. ਪੂਰੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਦਸਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਇਸ ਦੇ ਲਭਣ ਦੀ ਕੋਈ ਜੁਗਤੀ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ। ੭. ਜਦੋਂ ਪੂਰੇ ਗੁਰੂ ਨੇ ਇਸ ਦਵਾਈ ਦੇ ਲਭਣ ਦਾ ਸਾਧਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ੮. ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਫਿਰ ਕੋਈ ਦੁਖ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ॥੪੫॥

ਸਲੋਕੁ ॥

(੧) ਵਾਸੁਦੇਵ ਸਰਬਤ੍ਰ ਮੈ ਊਨ ਨ਼ ਕਤਹੂ

ਠਾਇ ॥ (੨) ਅੰਤਰਿ ਬਾਹਰਿ ਸੰਗਿ ਹੈ ਨਾਨਕ

ਕਾਇ ਦੁਰਾਇ ॥੧॥

ਅਰਥ - ੧. ਵਾਸੁਦੇਵ (ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ) ਸਭ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਵਿਚ ਵੱਸਦਾ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਥਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਉਹ ਊਣਾ ਨਹੀਂ। ੨. ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਿਹੜਾ ਪ੍ਰਭੂ ਅੰਦਰ ਬਾਹਰ ਸਭ ਦੇ ਨਾਲ ਵੱਸਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਫਿਰ ਕਾਹਦਾ ਲੁਕਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ (ਭਾਵ ਜਿਹੜਾ ਪ੍ਰਭੂ ਹਰ ਸਮੇਂ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਅੰਗ ਸੰਗ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਕੋਈ ਗੱਲ