Back ArrowLogo
Info
Profile

ਵਿਚ ਸੁਕਰਾਤ 46 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਫੌਜੀ ਦਸਤੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਿਆ। ਸੀ. ਡਬਲਯੂ ਟੇਯਲਰ ਅਨੁਸਾਰ ਸੁਕਰਾਤ ਇਕ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਯੁੱਧ ਮੋਰਚੇ 'ਤੇ ਗਿਆ। ਸਪਾਰਟਾ ਅਤੇ ਏਥਨਜ਼ ਵਿਚਾਲੇ 'ਪਲੋਪੋਨੀਸ਼ੀਅਨ' ਜੰਗ 30 ਸਾਲ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੀ। ਸੁਕਰਾਤ ਇਕ ਨਾਗਰਿਕ ਸਿਪਾਹੀ ਵਜੋਂ ਪੋਟੇਡੇਈਆ (432 ਈ. ਪੂ.), ਡੇਲੀਅਨ (424 ਈ. ਪੂ.) ਐਮਫੀਪੋਲਿਸ (422 ਈ. ਪੂ.) ਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਹੋਈਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਸਿਮਪੋਜ਼ੀਅਮ ਵਿਚ ਪਲੈਟੋ, ਸੁਕਰਾਤ ਦੇ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਾ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪ ਤਾਂ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਲੜਿਆ ਹੀ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਲਈ ਵੀ ਇਕ ਮਿਸਾਲ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਯੂਨਾਨੀ ਕਵੀ ਐਲਕੀਬੇਆਡੀਜ਼ ਵੀ ਸੁਕਰਾਤ ਦੇ ਸਾਥ ਵਿਚ ਹੀ ਡੇਲੀਅਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਐਲਕੀਬੇਆਡੀਜ਼ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਸੁਕਰਾਤ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਉਸਨੂੰ ਮੋਢੇ 'ਤੇ ਲੱਦ ਕੇ ਲੜਾਈ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚੋਂ ਵਾਪਸ ਲਿਆਂਦਾ । ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਐਲਕੀਬੇਆਡੀਜ਼ ਨੇ ਇਸ ਬਹਾਦਰੀ ਬਾਰੇ ਕਵਿਤਾ ਵੀ ਲਿਖੀ। ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਕਵੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਕਰਾਤ ਨੇ ਸਵੈ-ਸੰਜਮ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਕੁੱਖ, ਪਿਆਸ, ਨੀਂਦ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਸਥਿਤੀ ਠੰਢ, ਬਰਫ਼, ਗਰਮੀ ਆਦਿ ਸਹਿਣ ਦੀ ਲਾਜਵਾਬ ਸਮਰੱਥਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। 'ਲੇਚੀਜ਼' ਨਾਂ ਦੇ ਸਵਾਦ ਵਿਚ ਜ਼ਿਕਰ ਹੋ ਕਿ ਸੁਕਰਾਤ ਨੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਕ ਵਾਰ ਜ਼ੀਨੋਫੋਨ ਦੀ ਵੀ ਜੰਗ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਲੜਾਈ ਦੌਰਾਨ ਉਸਦਾ ਘੋੜਾ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਤੜਫ਼ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਐਲਕੀਬੇਆਡੀਜ਼ ਨੇ ਤਾਂ ਜਰਨੈਲਾਂ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਤਮਗਾ ਸੁਕਰਾਤ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਸੁਕਰਾਤ ਨੇ ਨਿਮਰਤਾ ਸਹਿਤ ਤਮਗਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। 'ਲੋਚੀਜ਼' ਦੇ ਸੰਵਾਦ ਵਿਚ ਹੀ ਲੈਚੀਜ਼ ਨਾਂ ਦਾ ਪਾਤਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ, “ਜੇ ਹਰ ਸਿਪਾਹੀ ਨੇ ਸੁਕਰਾਤ ਵਰਗੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦਿਖਾਈ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਸਪਾਰਟਾ ਹੱਥੋਂ ਮਿਲੀ ਹਾਰ ਯਕੀਨਨ ਜਿੱਤ ਵਿਚ ਬਦਲ ਜਾਣੀ ਸੀ।"? ਇਸ ਤੋਂ ਤਾਂ ਇਹੀ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੁਕਰਾਤ ਐਸਾ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸੀ ਜਿਹੜਾ ਵਿਹਾਰਕ ਅਮਲ ਉੱਤੇ ਵੱਧ ਯਕੀਨ ਕਰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਉਸਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਗਿਆਨ ਦੀ ਅਸਲ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਦਾ ਆਧਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਗਿਆਨਵਾਨ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਅਮਲੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਮੰਨਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਸੁਕਰਾਤ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਇਕ ਮੁੱਖ ਪੱਖ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕੰਮਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੱਖ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸੁਕਰਾਤ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ ਬਲਕਿ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਜੀਵਨ

35 / 105
Previous
Next