ਉਹ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, “ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਆਪੇ ਨੂੰ ਟੋਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਆਪਣੀ ਆਤਮਾ ਦੀ ਪੂਰਨਤਾ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਯਤਨ ਕਰੋ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਦੌਲਤ ਬਾਰੇ ਨਾ ਸੋਚੋ।¹⁷

ਸੁਕਰਾਤ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉਪਜਾਊ ਦਿਮਾਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਸੀ। ਦਿਨ ਭਰ ਉਹ ਅਨੇਕ ਖ਼ਿਆਲਾਂ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ-ਉਤੇਜਕ ਸੰਵਾਦ ਸਿਰਜਦਾ। ਏਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸੰਜੀਦਾ ਸੀ। ਦਿਨ ਭਰ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਵਿਚਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੁਪਨੇ ਬਣ ਕੇ ਉਸਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿਚ ਆਉਂਦੇ। ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਸੰਕੇਤਾਂ ਵਜੋਂ ਦੇਖਦਾ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਹੀ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਿਉਂਤਦਾ। ਪਲੈਟੋ ਦੇ ਵਰਣਨ ਅਨੁਸਾਰ ਉਹ ਸੁਕਰਾਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਚਾਰਮੀਡੀਜ਼ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਮਿਲਿਆ ਸੀ । ਜਿਸ ਦਿਨ ਪਲੇਟੋ ਸੁਕਰਾਤ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਿਲਿਆ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਰਾਤ ਸੁਕਰਾਤ ਨੂੰ ਇਕ ਸੁਪਨਾ ਆਇਆ। ਉਸਨੇ ਸੁਪਨੇ ਵਿਚ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਹੰਸ ਦਾ ਇਕ ਬੱਚਾ ਉਸਦੇ ਪੈਰਾਂ ਕੋਲ ਆਇਆ। ਦੇਖਦੇ ਹੀ ਦੇਖਦੇ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਖੰਭ ਉੱਗ ਆਏ ਤੇ ਉਹ ਮਿੱਠੇ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ ਦੂਰ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ ਉੱਡ ਗਿਆ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਜਦ ਚਾਰਮੀਡੀਜ਼ ਆਪਣੇ ਨੌਜਵਾਨ ਭਤੀਜੇ ਨੂੰ ਸੁਕਰਾਤ ਸਾਹਮਣੇ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ ਤਾਂ ਸੁਕਰਾਤ ਸਮਝ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹੀ ਹੰਸ ਦਾ ਉਹ ਬੱਚਾ ਹੇ ਜੋ ਰਾਤ ਉਸਦੇ ਸੁਪਨੇ ਵਿਚ ਆਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਆਪਣੇ ਆਖਰੀ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਉਹ ਕਾਲ-ਕੋਠੜੀ ਵਿਚ ਬੰਦ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਯੂਨਾਨੀ ਦੇਵਤਾ ਅਪੋਲੋ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਵਿਚ ਕੁਝ ਕਾਵਿ-ਬੰਦ ਲਿਖੇ ਤੇ ਈਸਪ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਪਰੋਇਆ।* ਕਿਸੇ ਦੇ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਪੁੱਛਣ 'ਤੇ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇਹ ਰਚਨਾ ਸੁਪਨੇ ਵਿਚ ਮਿਲੇ ਹੁਕਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੌਤ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਸਫ਼ੇਦ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨੀ ਇਕ ਮੁਟਿਆਰ ਨੇ ਉਸਦੇ ਸੁਪਨੇ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਅੱਜ ਤੋਂ ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਉਹ ਬੇਹੱਦ ਸੁੰਦਰ ਰਾਹ 'ਤੇ ਤੁਰੇਗਾ। ਤੀਸਰੇ ਦਿਨ ਸੁਕਰਾਤ ਮੌਤ ਦੇ ਰਸਤੇ ਤੁਰ ਪਿਆ ਸੀ।" ਅਪੋਲੋ (ਸੂਰਜ) ਦੇਵਤਾ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਅਕਸਰ ਸੁਕਰਾਤ ਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਉਹ ਇਸਨੂੰ ਗਿਆਨ ਦੇ ਆਗਮਨ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸੰਕੇਤ ਮੰਨਦਾ ਸੀ।

ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਿਆਨ ਦੀ ਭਾਲ ਦੀ ਰੁਚੀ ਨੇ ਸੁਕਰਾਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਪਲੇਟ ਤੇ ਜ਼ੀਨੋਫੋਨ ਦੇ ਕਈ ਸੰਵਾਦਾਂ ਵਿਚ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸਜਾਵਟ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਵਿਚਾਰ ਸੀ ਕਿ