ਤੀਸਰੇ ਹੱਥ ਵਾਲੇ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਆਈ-“ਪੁੱਤਰ! ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਪਾਲਿਆ-ਪੋਸਿਆ। ਆਪਣਾ ਪੁੱਤਰ ਮੰਨਿਆ। ਅੱਜ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਉ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਹਿਚਾਣ ਰਿਹਾ।”

ਮੁੰਡਾ ਦੁਬਿਧਾ 'ਚ ਪੈ ਗਿਆ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੁੱਲ੍ਹ ਟੁੱਕਣ ਲੱਗਾ। ਉਹਦੀ ਸਮਝ 'ਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆ ਰਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਕੀਹਨੂੰ ਪਿਤਾ ਮੰਨ ਕੇ ਦਾਨ ਕਰੇ ?

"ਹੁਣ ਤੂੰ ਹੀ ਨਿਰਣਾ ਕਰ ਰਾਜਾ ਵਿਕਰਮ ! ਉਹ ਮੁੰਡਾ ਕੀਹਨੂੰ ਦਾਨ ਦੇਵੇ । ਕੀਹਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪਿਉ ਮੰਨੇ ?"

ਰਾਜਾ ਵਿਕਰਮ ਕੁਝ ਦੇਰ ਸੋਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੋਲਿਆ-"ਸੁਣ ਬੇਤਾਲ! ਸਿਰਫ਼ ਜਨਮ ਦੇਣ ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਸੇ ਦਾ ਕੋਈ ਪਿਉ ਨਹੀਂ ਬਣ ਜਾਂਦਾ। ਜੀਹਨੇ ਉਹਨੂੰ ਪਾਲਿਆ-ਪੋਸਿਆ, ਉਹਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਇਆ-ਲਿਖਾਇਆ, ਉਹੀ ਉਹਦਾ ਪਿਉ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਹਨੂੰ ਤੀਸਰੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਦਾਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।”

ਬੇਤਾਲ ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਹੱਸਿਆ-"ਤੇਰਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਠੀਕ ਏ, ਰਾਜਾ ਵਿਕਰਮ ! ਤੇਰਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਬਿਲਕੁਲ ਠੀਕ ਏ।"

ਬੇਤਾਲ ਦਾ ਹਾਸਾ ਬੀਆਬਾਨ 'ਚ ਗੂੰਜਿਆ। ਉਸੇ ਵਕਤ ਬੇਤਾਲ ਨੇ ਰਾਜਾ ਵਿਕਰਮ ਦੇ ਮੋਢੇ ਤੋਂ ਛਾਲ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਉਹ ਉੱਡਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਵਿਕਰਮ ਉਹਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੌੜਿਆ। ਤਦ ਤਕ ਬੇਤਾਲ ਮੁੜ ਉਸੇ ਦਰਖ਼ਤ 'ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਲਟਕ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ।

 

ਕਸੂਰਵਾਰ ਕੌਣ ?

ਵਿਕਰਮ ਨੇ ਬੇਤਾਲ ਨੂੰ ਦਰਖ਼ਤ ਤੋਂ ਚੁੱਕ ਕੇ ਇਕ ਵਾਰ ਮੁੜ ਮੋਢਿਆਂ 'ਤੇ ਲੱਦ ਲਿਆ ਤੇ ਕਾਹਲੀ ਕਾਹਲੀ ਤੁਰਨ ਲੱਗਾ। ਉਹਦੇ ਬਾਰ-ਬਾਰ ਭੱਜਣ ਕਾਰਨ ਰਾਜਾ ਵਿਕਰਮ ਮਨ-ਹੀ-ਮਨ ਦੁਖੀ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਕੁਝ ਬੋਲਿਆ ਨਾ।