ਰਾਜਾ ਯੋਗੀ ਦੁਆਰਾ ਦੱਸੀ ਹੋਈ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਤੁਰ ਪਿਆ। ਰਸਤਾ ਬੜਾ ਭਿਆਨਕ ਸੀ । ਥਾਂ-ਥਾਂ 'ਤੇ ਭੂਤ-ਪ੍ਰੇਤ ਨੱਚ ਰਹੇ ਸਨ, ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਕਾਲੇ ਸੱਪ ਫਨ ਫੈਲਾਅ ਕੇ ਫੁੰਕਾਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਪਰ ਹਿੰਮਤੀ ਵਿਕਰਮਾਦਿੱਤ ਹੱਥ 'ਚ ਤਲਵਾਰ ਫੜ ਕੇ ਤੁਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ।

ਦੋ ਕੋਹ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਉਹਨੇ ਸੱਚਮੁੱਚ ਇਕ ਮੁਰਦੇ ਨੂੰ ਦਰਖ਼ਤ 'ਤੇ ਲਟਕਿਆ ਹੋਇਆ ਵੇਖਿਆ । ਵਿਕਰਮਾਦਿੱਤ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਦਰਖ਼ਤ ਤੋਂ ਲਾਹ ਕੇ ਮੋਢਿਆਂ 'ਤੇ ਲੱਦ ਲਿਆ ਅਤੇ ਤੁਰ ਪਿਆ। ਮੁਰਦਾ ਉਹਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ਤੋਂ ਉੱਡ ਕੇ ਮੁੜ ਦਰਖ਼ਤ 'ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਲਟਕ ਗਿਆ।

ਵਿਕਰਮ ਨੇ ਉਹਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਚੁੱਕਿਆ ਅਤੇ ਤੁਰ ਪਿਆ । ਮੁਰਦੇ ਨੇ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ-"ਤੂੰ ਕੌਣ ਏਂ ?”

"ਮੈਂ ਵਿਕਰਮਾਦਿੱਤ ਹਾਂ ਅਤੇ ਤੂੰ ਕੌਣ ਏਂ ?”

"ਮੈਂ ਬੇਤਾਲ ਹਾਂ। ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਕੀਹਦੀ ਆਗਿਆ ਨਾਲ ਅਤੇ ਕਿਥੇ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਏਂ ?”

“ਮੈਂ ਇਕ ਯੋਗੀ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਾਲ ਤੈਨੂੰ ਲੈਣ ਆਇਆ ਹਾਂ ਤੇ ਤੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਜਾਣਾ ਹੀ ਪਵੇਗਾ।"

ਮੁਰਦਾ ਹੱਸ ਪਿਆ। ਫਿਰ ਬੋਲਿਆ-"ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਇਕ ਸ਼ਰਤ 'ਤੇ ਚੱਲਾਂਗਾ। ਰਸਤਾ ਤੈਅ ਕਰਨ ਲਈ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਕੁਝ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਵਾਂਗਾ, ਪਰ ਤੂੰ ਚੁੱਪ ਰਹਿਣਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਬੋਲਿਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਉੱਡ ਕੇ ਵਾਪਸ ਚਲਾ ਜਾਵਾਂਗਾ। ਚੱਲ, ਹੁਣ ਸਮਾਂ ਗੁਜ਼ਾਰਨ ਲਈ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਇਕ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਹਾਂ। ਮੇਰੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣ ਕੇ ਜੇਕਰ ਤੂੰ ਨਿਆਂ ਨਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਮੰਤਰ ਨਾਲ ਤੇਰਾ ਸਿਰ ਟੁਕੜੇ-ਟੁਕੜੇ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।”

ਵਿਕਰਮ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ। ਬੇਤਾਲ ਨੇ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ-

ਕਿਸ ਦਾ ਕਸੂਰ ?

ਇਕ ਵਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਵਾਰਾਣਸੀ 'ਚ ਪ੍ਰਤਾਪ ਮੁਕਟ ਨਾਂ ਦਾ ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬਲਸ਼ਾਲੀ ਰਾਜਾ ਰਾਜ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਹਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਨਾਂ ਬ੍ਰਜਮੁਕਟ ਸੀ । ਬ੍ਰਜਮੁਕਟ ਦੀ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਰਤਨਰਾਜ ਨਾਲ ਬੜੀ ਪੱਕੀ ਦੋਸਤੀ ਸੀ । ਇਕ ਵਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਦੋਸਤ ਸ਼ਿਕਾਰ ਖੇਡਣ ਇਕ ਸੰਘਣੇ ਜੰਗਲ 'ਚ ਗਏ । ਉਥੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਇਕ ਹਿਰਨ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ ਤੇ ਉਹਨੇ ਉਸ ਹਿਰਨ ਮਗਰ ਆਪਣਾ ਘੋੜਾ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਪਿਛਾਂਹ ਰਹਿ ਗਿਆ।

ਹਿਰਨ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਦਿਆਂ-ਕਰਦਿਆਂ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਰਸਤਾ ਭੁੱਲ ਗਿਆ। ਇਕ ਕਾਫ਼ੀ ਸੁੰਦਰ ਬਗੀਚੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆ ਕੇ ਉਹਨੇ ਘੋੜਾ ਰੋਕ ਲਿਆ ਤੇ ਥਕਾਵਟ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਫਣ ਲੱਗ ਪਿਆ । ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਨੇ ਘੋੜਾ ਦਰਖ਼ਤ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਖੁਦ ਉਸੇ ਦਰਖ਼ਤ ਦੀ ਛਾਂ ਹੇਠਾਂ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਲੱਗਾ । ਅਜੇ ਉਹਨੂੰ ਉਥੇ ਬੈਠਿਆਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਚਿਰ ਹੀ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਇਕ ਆਦਮੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਹਦੇ ਕੰਨਾਂ 'ਚ ਪਈ-‘ਐ ਰਾਹਗੀਰ ! ਕੌਣ ਏਂ ਤੂੰ ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਆਗਿਆ ਇਸ ਬਗੀਚੇ 'ਚ ਕਿਵੇਂ ਆ ਗਿਆ ਏਂ ? ਤੁਰੰਤ ਏਥੋਂ ਚਲਾ ਜਾ-ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸ਼ਾਮ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਇਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਉਹਨੇ ਤੈਨੂੰ ਇਥੇ ਵੇਖ ਲਿਆ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮੈਂ ਵੀ ਮੁਸੀਬਤ 'ਚ ਫਸ ਜਾਵਾਂਗਾ।"

"ਮੈਂ ਹੁਣੇ ਚਲਾ ਜਾਵਾਂਗਾ ਭਰਾਵਾ! ਤੂੰ ਚਿੰਤਾ ਨਾ ਕਰ, ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਚਲਾ ਜਾਵਾਂਗਾ।"

ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ, ਜਿਹੜਾ ਅਸਲ 'ਚ ਬਗੀਚੇ ਦਾ ਮਾਲੀ ਸੀ, ਉਹ ਨਿਸ਼ਚਿੰਤ ਹੋ ਕੇ ਚਲਾ ਗਿਆ ਤੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਵੀ ਉੱਠ ਕੇ ਆਪਣੇ ਘੋੜੇ ਦੀ ਕਾਠੀ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲੱਗਾ। ਪਰ ਰੱਬ ਸਬੱਬੀਂ ਉਸੇ ਵਕਤ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਆਪਣੀਆਂ ਸਹੇਲੀਆਂ ਨਾਲ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਮੰਦਰ ਵੱਲ ਆ ਗਈ।

ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਨੇ ਉਹਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਵੇਖਦਾ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਇਹੋ  

ਹੈ। ਪੈਰ ਥੱਲੇ ਦਬਾ ਕੇ ਉਹਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹਦਾ ਨਾਮ ਪਦਮਾਵਤੀ ਹੈ। ਫੁੱਲ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੀਨੇ ਨਾਲ ਲਾ ਕੇ ਉਹਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵੀ ਤੈਨੂੰ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ।"

ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਬ੍ਰਜਮੁਕਟ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਟਿਕਾਣਾ ਨਾ ਰਿਹਾ। ਉਹਨੇ ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਨੂੰ ਆਖਿਆ-"ਫਿਰ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਛੇਤੀ ਹੀ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।"

"ਚਲੋ ਦੋਸਤ।"

ਦੋਸਤ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਮਿਲਦਿਆਂ ਹੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਨੇ ਆਪਣਾ ਘੋੜਾ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵੱਲ ਮੋੜ ਲਿਆ । ਹਵਾ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਕੁਝ ਪਲਾਂ 'ਚ ਹੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਤੇ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਔਰਤ ਦੇ ਘਰ ਰੁਕੇ ਜਿਹੜੀ ਮਾਲਣ ਸੀ ਤੇ ਰੋਜ਼ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਵਾਸਤੇ ਫੁੱਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੀ ਸੀ । ਬੁੱਢੀ ਦਾ ਨਿਯਮ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਵੇਰੇ ਜਾਂ ਸ਼ਾਮ ਇਕ ਵਾਰ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਲਈ ਫੁੱਲ ਜ਼ਰੂਰ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੀ ਸੀ । ਇਕ ਦਿਨ ਮੰਤਰੀ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਬੁੱਢੀ ਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦੇ ਮੂਡ 'ਚ ਵੇਖ ਕੇ ਆਖਿਆ-"ਮਾਤਾ ! ਕੀ ਤੂੰ ਸਾਡਾ ਇਕ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੀ ਏਂ ?"

"ਕੀ?"

"ਕੀ ਤੂੰ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਤਕ ਸਾਡਾ ਇਕ ਸੁਨੇਹਾ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀ ਏਂ ?"

"ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਤਕ ਤੁਹਾਡਾ ਸੁਨੇਹਾ...।" ਬੁੱਢੀ ਸੋਚਾਂ 'ਚ ਪੈ ਗਈ, ਫਿਰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀ ? ਸੋਚ ਕੇ ਉਹਨੇ ਪੁੱਛਿਆ-"ਸੁਨੇਹਾ ਕੀ ਹੈ ?"

"ਤੁਸੀਂ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਏਨਾ ਹੀ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਮੰਦਰ ਦੇ ਬਗੀਚੇ 'ਚ ਜੀਹਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਸੀ, ਉਹ ਆ ਗਿਆ ਹੈ।”

"ਪਰ ਪੁੱਤਰ, ਜੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਨਰਾਜ਼ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ...?"

"ਨਹੀਂ ਮਾਤਾ, ਇੰਝ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।"

ਅਤੇ ਫਿਰ ਗੱਲਬਾਤ 'ਚ ਚਲਾਕ ਮੰਤਰੀ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਬੁੱਢੀ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹਾ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਰਾਜੀ ਕਰ ਹੀ ਲਿਆ । ਬੁੱਢੀ ਚਲੀ ਗਈ । ਪਰ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ

ਜਦੋਂ ਉਹ ਵਾਪਸ ਆਈ ਤਾਂ ਕਾਫ਼ੀ ਘਬਰਾਈ ਹੋਈ ਸੀ । ਆ ਕੇ ਉਹਨੇ ਦੱਸਿਆ- “ਪੁੱਤਰ ! ਤੂੰ ਤਾਂ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਮੈਂ ਤਾਂ ਕਸੂਤੀ ਫਸ ਗਈ ਸਾਂ— ਹੁਣ ਕੱਲ੍ਹ ਰਾਜਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਮੈਨੂੰ ਕੀ ਸਜ਼ਾ ਦੇਵੇਗਾ।"

“ਆਖ਼ਿਰ ਹੋਇਆ ਕੀ !" ਹੌਸਲੇ ਨਾਲ ਮੰਤਰੀ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ- "ਕੁਝ ਦੱਸੇਂਗੀ ਵੀ ਕਿ ਨਹੀਂ।”

"ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਨੂੰ ਤੇਰਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਉਹਨੇ ਹੱਥਾਂ 'ਤੇ ਚੰਦਨ ਮਲ ਕੇ ਮੇਰੀ ਗੱਲ੍ਹ 'ਤੇ ਚਪੇੜ ਮਾਰ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ।"

ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘਬਰਾ ਗਿਆ । ਪਰ ਉਹਦਾ ਦੋਸਤ ਰਤਨਰਾਜ ਖਿੜਖਿੜਾ ਕੇ ਹੱਸ ਪਿਆ ਤੇ ਬੋਲਿਆ-"ਮਿੱਤਰ ! ਤੂੰ ਤਾਂ ਐਵੇਂ ਘਬਰਾ ਗਿਐਂ ਤੇ ਮਾਤਾ.. ਤੂੰ ਵੀ ਨਾ ਘਬਰਾ। ਦਰਅਸਲ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਨੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣਾ ਇਹ ਸੁਨੇਹਾ ਘੱਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜ ਦਿਨ ਚਾਨਣੀ ਰਾਤ ਬੀਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖ਼ਬਰ ਦੇਵੀਂ।”

“ਓਹ।“

ਤੇ ਫਿਰ ਬੁੱਢੀ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਡਰਦੀ-ਡਰਦੀ ਜਦੋਂ ਰਾਜ ਮਹਿਲ ਗਈ ਤਾਂ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਨੇ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਬੜਾ ਹੀ ਪਿਆਰ ਭਰਿਆ ਵਰਤਾਉ ਕੀਤਾ। ਬੁੱਢੀ ਦਾ ਸਾਰਾ ਡਰ ਛੂ-ਮੰਤਰ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਨੇ ਸੱਚਮੁੱਚ ਹੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣਾ ਸੁਨੇਹਾ ਘੱਲਿਆ ਸੀ।

ਪੰਜ ਦਿਨ ਬੀਤ ਗਏ।

ਛੇਵੇਂ ਦਿਨ ਜਦੋਂ ਬੁੱਢੀ ਮਹੱਲ 'ਚੋਂ ਵਾਪਸੀ ਆਈ ਤਾਂ ਉਹਦੀ ਗੱਲ੍ਹ 'ਤੇ ਅੱਧੀ ਚਪੇੜ ਛਪੀ ਹੋਈ ਸੀ । ਬੁੱਢੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਨੇ ਉਹਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਵੱਲੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਸੀ।

"ਮਿੱਤਰ !” ਰਤਨਰਾਜ ਨੇ ਦੱਸਿਆ- “ਅੱਜ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹੱਲ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 'ਤੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਤੇਰਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਦੀ ਹੋਈ