ਮੁਲਤਾਨ ਦੇ ਅੰਬ

ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਓਂਟਾਰੀਓ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੀ ਟਰੈਂਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਤੇ ਇਕ ਕਾਨਫਰੰਸ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਮੈਨੂੰ ਸੱਦਾ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੂਬਸੂਰਤ ਸ਼ਹਿਰ ਪੀਟਰਬਰੋ ਵਿਚ ਇਹ ਕਾਨਫਰੰਸ ਪੰਜ ਦਿਨ ਚੱਲਣੀ ਸੀ। ਜਦ ਮੈਂ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਤਾਂ ਉਥੇ ਅਮਰੀਕਾ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਕੁਰੇਸ਼ੀਆ ਆਦਿ ਦੇ ਮਰਦ- ਔਰਤਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਜੋ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਪਹੁੰਚੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਸੌਲੇ ਜਿਹੇ ਰੰਗ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਬੈਠਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਵਾਕਫੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦ ਮੈਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਆਏ ਹੋ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ " ਮੈਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ, ਮੁਲਤਾਨ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹਾਂ ।" ਮੈਨੂੰ ਇਕਦਮ ਹੈਰਾਨੀ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋਈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਇਸ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ । ਫਿਰ ਉਹ ਦੱਸਣ ਲੱਗਾ ਕਿ "ਜਦ ਤੁਸੀਂ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਵਾਕਫੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾ ਰਿਹਾ ਸਾਂ ਕਿ ਇਹ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਹੈ। ਮੈਂ ਟੀ.ਵੀ., ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਤਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਬਹੁਤ ਵਾਰ ਵੇਖੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਕਿਸੇ ਸਿੱਖ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਿੱਖ ਹਿਸਟਰੀ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ।" ਮੇਰਾ ਅਤੇ ਡਾ. ਜਫਰ ਇਕਬਾਲ ਦਾ ਕਮਰਾ ਵੀ ਕੋਲ-ਕੋਲ ਹੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਸਾਮਾਨ ਲੈ ਕੇ ਹੋਸਟਲ ਵਿਚ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਆਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਬਹਾਉਦੀਨ ਜ਼ਕਰੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਮੁਲਤਾਨ ਵਿਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਮੁੱਖੀ ਹੈ।

ਟਰੈਂਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਇਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿਚ ਚਰਚਾ ਦਾ ਢੰਗ ਸਾਡੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰਾ ਸੀ। ਸਵੇਰੇ ਬਰੇਕਫਾਸਟ ਕਰਦਿਆਂ ਹੋਇਆ ਜਾਂ ਲੰਚ ਅਤੇ ਡਿਨਰ ਉੱਤੇ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਲਈ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇ ਚੁਣੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਸਮਾਂ ਆਰਾਮ ਦਾ