بےرُجگاری دی سمّسِآ

بھارت وِّچ بےرُجگاری نے گںبھیر رُوپ دھارن کر لِآ هَے۔ بھاوےں دُنیآ دے بهُت سارے دےس ِاس سمّسِآ توں پربھاوِت هن پر اُنھاں دی آبادی گھّٹ هَے, ِاس لای اُه کِسے نا کِسے رُوپ وِچ ِاس نُوں کابُو کرن وِچ سپھل هو رهے هن, پر بھارت وِچ ِاس دا گںبھیر رُوپ دےکھن نُوں مِل رِها هَے۔

آجادی توں بااد بھارت وِّچ بےرُجگاری ودھنی سُرُو هو گای اتے ِانّی وّدھ گای هَے کِ ِاس نُوں کابُو کرنا مُسکل هو گِآ هَے۔ بےرُجگاری ودھن دا ِاّک کارن ِاه وی هَے کِ ِاّتھے رُجگار دا ادھِکار سںوِدھان وِّچ نهیں هَے, جدوں کِ جِآداتر دےساں وِّچ ِاه سںوِدھان توں لِآ گِآ هَے۔ بےرُجگاری اُدوں ودھدی هَے جدوں کِسے ےوگ وِاکتی نُوں اُس دی ےوگتا انُسار کںم نهیں مِلدا جاں نهیں مِلدا۔ بںدا کںم کرن لای تِآر هَے پر دےس وِچ اُس لای کوای کںم نهیں هَے۔ بےروجگاری بھاوےں سهِراں وِّچ جِآدا دِکھاای دے رهی هَے, پر هُن پِںڈاں وِّچ وی ِاه دےکھن نُوں مِل رهی هَے۔ کوای وِاکتی بھاوےں سهِر هووے جاں پِںڈ, اُس نُوں بےرُجگاری دا ساهمنا کرنا پَےںدا هَے۔ پِںڈاں اتے سهِراں وِّچ رُجگار دے مَوکے بهُت گھّٹ هن پر اُّتھے وی اُه بےرُجگار هَے۔

بھارت وِّچ کای ترھاں دی بےرُجگاری هَے۔ جِوےں پڑھی-لِکھی بےرُجگاری۔ نَوجوان پُوری ترھاں سِّکھِات هن پر اُنھاں نُوں کںم نهیں مِل رِها۔ ڈاکٹر, ِاںجینیار, وِگِآنی بےرُجگار هن۔ سرکار کول اُنھاں لای کوای کںم نهیں هَے۔ ِانّا هی نهیں پراایوےٹ ادارِآں وِّچ وی اُنھاں لای کوای کںم نهیں هَے۔ کُجھ بےرُجگار اجِهے وی هن, جِنھاں نے رُجگار سبںدھی سِکھلاای پراپت کیتی هَے پر کںم نهیں مِل رِها۔ اُدےوگِک سِکھلاای دی ترھاں. کُجھ اجِهے بےرُجگار هن جو کںم کر رهے هن پر اُنھاں نُوں اُنھاں دی سمرّتھا انُسار تنکھاه نهیں مِل رهی۔ اُه آپنے کِّتے توں همےسا اسںتُسٹ رهِںدے هن۔ ِاس کارن اسیں آپنے کںم ‘تے پُورا دھِآن نهیں لگا پا رهے هاں۔ اجِهے بےرُجگاراں نُوں اُه تنکھاه وی نهیں مِلدی جِس دے اُه هّکدار هن۔

جدوں اسیں بےرُجگاری دے کارناں دی کھوج کردے هاں, تاں ِاّک کارن ِاه پايا جاںدا هَے کِ اُدےوگیکرن کارن نوےں سادھن وِکسِت هواے هن۔ جو کںم پهِلاں هّتھاں نال هُںدا سی, اُه هُن مسیناں نال کیتا جا رِها هَے۔ اُداهرن وجوں, کمپِاُوٹر نے بهُت سارے کرمچاریآں نُوں بےرُجگار کر دِّتا هَے کِاُںک ِاه کای لوکاں دا کںم کُجھ سکِںٹاں وِّچ پُورا کر دِںدا هَے۔ کھےتیباڑی, بُناای, سِلاای, کڈھاای, بھاںڈے بنااُنا آد اجِهے کںم سن جِنھاں نال بهُت سارے لوکاں نُوں رُجگار مِلدا سی پر هُن نویں تکنیک کارن رواِاتی کںم کرن والے بےرُجگار هو گاے هن۔

بےرُجگاری دا ِاّک کارن آبادی وِّچ وادھا هَے۔ آجادی توں بااد دےس دی آبادی ودھی هَے اتے هُن ِاه 1000 دے نےڑے پهُںچ گای هَے۔ جےکر سیمت آبادی هَے تاں سرکار رُجگار نُوں وی سںوِدھانک گارںٹی وِّچ سامل کر سکدی هَے۔ جِنّے جِآدا اُدےوگ وِکسِت هو رهے هن, اَونی هی آبادی ودھ رهی هَے۔ ِاس لای بےرُجگاری جِاُں دی تِاُں بنی هوای هَے۔ جےکر اسیں ِاس توں چھُٹکارا پااُنا هَے تاں سانُوں آبادی نُوں کںٹرول کرنا هووےگا اتے نوینتم اُدےوگِک وِکاس کرنا هووےگا تاں جو وّدھ توں وّدھ لوکاں نُوں رُجگار مِل سکے۔ پےںڈُو بےرُجگاری نُوں دُور کرن لای رواِاتی وسیلے وِکست کرنے پَےنگے اتے ِانھاں لای مںڈیآں پَےدا کرنیآں پَےنگیآں۔ تاں هی بےرُجگاری ‘تے جِّت هاسل کیتی جا سکدی هَے۔