هڑھ
هڑھ دا ارتھ هَے جل پرلے۔ هڑھاں دا کُدرتی کارن بهُت جِآدا میںه هَے۔ پر کای وار درِآ جاں بنّھ وِّچ پاڑ پَےن کارن پانی دے تےج وهاا کارن پرلے ورگیآں ستھِتیآں پَےدا هو جاںدیآں هن۔ ِاه سوچ کے کِ اُس سمےں هڑھ وِچ ڈُّبن والے منُّکھاں جاں جانوراں دی مانسِک ستھِتی کی هووےگی, هاُکا بھر جاںدا هَے۔ ڈُّبن والا وِاکتی بچن دی بهُت کوسِس کر رِها هووےگا اتے آپنے هّتھ-پَےر مار رِها هووےگا۔
پِچھلے کُجھ سالاں وِّچ, مَےں هڑھاں توں بچن اتے ِاسدی بھِآنک ستھِتی دےکھی هَے۔ اّج وی اُه نجارا سوچ کے کںب جاںدا هاں, برسات دا مَوسم سی۔ اتے بھاری میںه پَےن دیآں کھبراں آ رهیآں سن۔ دِّلی ‘چ لگاتار هو رهی بارِس کارن سهِر اتے آلے-دُآلے پانی دی نِکاسی لای بنااے گاے سارے نالے کںڈھے تّک بھر گاے۔ ِاّک دِن اسیں دےکھِآ کِ نالیآں دا پانی باهر جان دی بجااے واپِس گھراں وِّچ آ رِها سی۔ پر ِاس گّل دی پرواه کیتے بِناں اسیں ِاه سوچ کے سَوں گاے کِ جِوےں هی میںه رُکِآ, پانی آپنے آپ هی نِکل جاوےگا۔
پر سارے نالے بھرے هون کارن پانی گھراں وِّچ آاُںدا رِها۔ اتے اّدھی رات دے کریب کُآرٹراں وِچ هر پاسے ‘هڑھ-هڑھ’ دی آواج گُوںجن لّگی۔ اُّٹھ کے دےکھِآ تاں گوڈِآں تّک پانی بھرِآ هويا سی۔ بِجلی گُّل هون کارن چارے پاسے هنےرا چھا گِآ۔ گھر دا سارا سمان ڈُّب چُّکا سی۔ چارے پاسے پانی دا سور سی, جو ودھدا هی جا رِها سی۔ گھروالِآں نے ِاّک دُوجے دا هّتھ پھڑ کے درواجا کھولھِآ۔ اسیں سارے وگدے پانی نال بھِّج گاے۔ اتے کُجھ هی سمےں وِّچ, پانی دا پّدھر کمر توں اُّپر آ گِآ۔ بڑی مُسکل نال اسیں پَوڑی راهیں چھّت ’تے پهُںچے۔ پر جِوےں پانی وی ساڈے مگر پَوڑیآں چڑھ رِها هووے۔
اسیں هنےرے وِچ چھّت ‘تے بَےٹھ کے ِاک-دُوجے وّل دےکھدے رهے۔ اسیں دےکھِآ کِ آلے-دُآلے دے سارے لوک چھّتاں ‘تے بَےٹھ کے پرماتما دا نام جپ رهے سن۔ سوےر دے سمےں, اسیں کُجھ ولںٹیاراں اتے سِپاهیآں نُوں کِستیآں وِّچ ساڈے وّل آاُںدے دےکھِآ۔ کِستیآں وِچ سوار لوک آپنے نال کھان-پین دا سمان لَے کے آاے سن۔ اتے کُجھ دےر بااد کُجھ هَےلیکاپٹر سَےنِکاں نال بھرے ساڈے وّل آاے جو پَوڑیآں نال هڑھ وِّچ پھسے لوکاں نُوں باهر کّڈھ رهے سن۔ اسیں وی اُنھاں دے نال باهر آ گاے۔ اُتھوں نِکل کے کُجھ دِن ننِهال رهِنا پِآ۔ اُس هڑھ وِّچ گُآچے مال دا اّج تّک مُآوجا نهیں مِلِآ۔ اجِها هی هڑھ هَے۔