پنجابی محاورے۔

کهانی پڑھن بدلے مار وی کھادھی, ساری دِهاڑی بھُّکھی بھانی وی رهی۔ بھاایاے هُراں اّگے راای دا پهاڑ بنا کے دّسِآ سُو۔ اُه وی مَےنُوں هی هبا تبا کرن لّگے۔

سںکر دی گرِپھتاری نے مجدُور هلکے وِّچ هپھڑا دپھڑی مچا دِّتی۔ وِچارے کمر دین دا تاں مانوں لّک هی ٹُّٹ گِآ۔

کِسے نُوں وی ٹھیک گّل دا پتا نهیں, سارے هی هنےرے وِّچ ڈھیماں سُّٹن لّگے پاے هن تے پتا لانا چاهُںدے هن کِ هويا کی هَے ?

ِانّا اُس دی سمجھ وِّچ آ گِآ کِ پُّتر بارے اُه کوای سِکاِات لَے کے بَےٹھی هَے, پر کی سِکاِات ? ِاس بارے اُه اجے تیک هنےرے وِّچ سی۔

نانک سِںگھ, پںجابی لِکھاری دا ِاه بڑا وادھا هَے کِ جِّتھے وّڈے وّڈے ڈِگریدار, آپنے جیون دا هنےرا پّکھ دّسنوں کنّی کتراںدے هن, اُّتھے سّبھِآچاراں دا ِاه مُپھید, آپنے لای اَوگُناں دا دھمال پااُںدا هَے۔ اَوگُن نُوں اَوگُن دی سکل وِّچ رّکھدا هَے۔

سُرجیت دی کُڑی دیآں سهےلیآں ساڈیآں بھَےناں سمان نے۔ جے ساڈی اُهناں مےج تے کھاتر کر دِّتی تاں کی هنےر هو جااےگا ? ساڈے من وِّچ کوای سرارت نهیں۔

جِس راِا ساهِب لای مجدُوراں دے دِل, نپھرت نال بھرے پاے سن اُس دے نَوجوان پُّتر دے کدماں تے ِاه سارے دِل آ مُهارے پاے ڈُلھدے سن۔ میٹِںگ اجے تیک جاری سی سبھ مجدُوراں نے هنّے جاں بنّے کرن والی ٹھان لای سی۔

هُن تے کَوم وِّچ هنّے هنّے میری هو گای هَے۔ کوای کِسے دی سُندا ای نهیں۔ کوای جتھےبںدی نهیں۔ هر ِاّک آپنی هاُمَے وِّچ هی مست هَے۔

سلیما سهِمی هوای اُس دے کول آ کے پھےر بولی, ''وے ویرا, ِاه کی هنےر مارن لّگا اےں, هور لّگا اےں سانُوں بنّھااُن۔”

مےری جاِاداد گای تے جان مےری پهِلوں گای۔ هاِا اَواے هنےر ساایں دا! ترلِآں نال دمڑی دمڑی جوڑی سی, مهاراج مےری جان وی لَے لاُ۔

“ ..... اَےنے چِر دا کںم کردا سی۔ اکھبار وی کهِںدے اُس دے مجمُوناں کر کے اّگے نالوں دُونی چھپن لّگ پای اے۔ جے پںج دس رُپایاے ودھا دےںدے تاں کِّدھر دا هنےر آ چلِآ سی۔ جے چلا گِآ تاں بَےٹھے روووںگے کرماں نُوں۔"

اںمرِت نے آکھِآ, 'ڈاکٹر دا جیون سچ-مُّچ نمُونے دا جیون هَے, جے مےرا بھرا اُس نمُونے تے چّلے, تاں مَےں هور کیه لَےنا هَے ?" بابُو نے کِها, 'جھّلیاے ! آپنا اّگا پِّچھا بھی کُجھ سوچِآ ای, 'سوچن دی کِهڑی گّل اے ? ڈاکٹر کوای بھُّکھا پِآ مردا اے ?' 'پر اُس نُوں تاں کوای جِمےںواری نهیں ۔ کّلی جان هَے جو مرجی پِآ کرے۔
'پر ِاه بھی تاں بهادری اے نا, پای کھرچ دےن والا بھی کوای نا هووے, دھِر بھی کوای نا هووے, تے پھِر ِانسان ِانّا پڑھ جااے, تے پھےر آپنے کںم وِّچ وی هّداں لاه چھّڈے۔