پںجاب دی جنسںکھِآ سںکٹ: وِدےس ماایگرےسن, آرتھِکتا اتے بھوِّکھ دی چُنَوتی

پںجاب وِّچ ماایگرےسن دے ِانھاں رُجھاناں نال جُڑے هور اهِم کارک وی هن۔ نَوجوان پیڑھی دے وِدےس جان دے پرمُّکھ کارناں وِّچ پڑاای اتے نَوکریآں دی گھاٹ سامل هَے۔ آای.ای.اَےل.ٹی.اَےس (IELTS) اتے هور وِدےسی بھاساواں دی تِآری کرکے هجاراں وِدِآرتھی هر سال وِدےس جاںدے هن, جِس نال پںجاب وِّچ اُّچ-پڑھے لِکھے نَوجواناں دی سںکھِآ گھّٹ رهی هَے۔ ِاس نال راج دی آرتھِکتا تے نکاراتمک اسر پَے سکدا هَے, کِاُںک نوےں وِاپار, اُمیداں اتے نوےں آوِسکاراں دی گِنتی وی گھّٹ هو سکدی هَے۔   ِاسدے نال هی, پںجاب وِّچ سرکاری سکُولاں دی هالت وی ِاّک وّڈا مُّدا بنی هوای هَے۔ 2021-22 اتے 2023-24 دے سِّکھِآ پلّس لای ےُونیپھاایڈ جِلھا سُوچنا پرنالی (UDISE+) دے اںکڑِآں مُتابک, سرکاری سکُولاں وِّچ وِدِآرتھیآں دی گِنتی 2.66 لّکھ گھّٹ هو گای۔ ِاسدی مُّکھ وجھا ِاه هَے کِ لوک آپنے بّچِآں نُوں نِّجی سکُولاں جاں هور سُوبِآں وِّچ پڑھااُن نُوں ترجیه دے رهے هن۔ پںجابی مادھِام وِّچ پڑھاای دی گھّٹدی رُچی اتے اںگرےجی مادھِام دی ودھدی مںگ وی ِاس تبدیلی نُوں هور تےج کر رهی هَے۔   ِاسدے ِالاوا, پںجاب وِّچ نَوکریآں دی گھاٹ وی نَوجواناں دے هور دےساں جاں هور راجاں ول جان دے ِاّک هور کارن هَے۔ بےرُجگاری در ودھ رهی هَے, اتے آرتھِک مںدی کارن نوےں اُدےوگکاری مَوکے گھّٹ هُںدے جا رهے هن۔ جنسںکھِآ سںبںدھی هور پَےںڈے والا اںکڑا ِاه هَے کِ وِدےس جان والے نَوجوان پںجاب وِّچ واپس نهیں آاُںدے, جِس نال آاُن والیآں پیڑھیآں وِّچبھوِّکھ وِّچ آرتھِک اتے سماجِک چُنَوتیآں هو سکدیآں هن۔   دُوجے پاسے, پںجاب وِّچ آ کے وّس رهیآں گھّٹ گِنتی اتے هور راجاں توں آاُن والیآں جاتیآں دی ودھ رهی سںکھِآ ِاّک وّڈی تبدیلی دی نِشانی هَے۔ اُّتر پردےس, بِهار, جھارکھںڈ, اتے پّچھم بںگال توں آاُن والے پرواسی پںجاب وِّچ نَوکریآں, وِاُپاری, اتے هور کںماں وِّچ سامل هو رهے هن۔ ِاه نواں ورگ جنم در وِّچ وادھُو ےوگدان پا رِها هَے, جِس نال پںجاب دی آبادی سںرچنا وِّچ لںبے سمےں لای بدلاا هو سکدے هن۔   سِّکھ نَوجواناں دی گھّٹدی سںکھِآ نال, گُردُآرا پربںدھن, دھارمِک سںستھاواں, اتے بھوِّکھ دی آواجاای اُّتے وی پربھاو پَے سکدا هَے۔ گُرمُکھی اتے پںجابی بھاسا دی سِّکھِآ, دھارمِک رُچیآں, اتے رواِاتاں نَوجوان پیڑھی تّک کِوےں پهُںچاایآں جان, ِاه وی ِاّک اهِم سوال هَے۔   پںجاب سرکار اتے پںجابی سماج نُوں ِاس بارے چِںتن کرنا پوےگا کِ آاُن والے دهاکِآں وِّچ ِاه رُجھان کِوےں بدلے جا سکدے هن۔ کی وِدےس جان والے نَوجواناں نُوں پںجاب وِّچ رّکھن لای نویآں نیتیآں بناایآں جان? کی سِّکھ آبادی دی گھّٹدی سںکھِآ نُوں دھِآن وِّچ رّکھدے هواے نوےں ےتن کرنے لوڑیںدے هن? کی پرواسیآں دی ودھدی سںکھِآ نال هون والیآں تبدیلیآں نُوں سمجھن اتے اُنھاں نال جُڑن لای نویآں رننیتیآں دی لوڑ هَے?   ِاه مُّدے سِرپھ آکڑِآں تّک سیمِت نهیں, سگوں پںجاب دے بھوِّکھ نُوں پربھاوِت کر سکدے هن۔ ِاس لای, جنسںکھِآ سںبںدھی ِاه تبدیلیآں ِاّک وّڈی چِںتا دے وِسا هن, اتے ِاه سماں هَے کِ سرکار, دھارمِک سںستھاواں, اتے سماجک آگُو ِاّکٹھے هو کے لںبی مِآد دی رننیتی بنااُن۔