سونا: دَولت, سُرّکھِآ اتے نِوےس لای سدیوی سمپتی

سونے نُوں پُرانے سمِآں توں دھن-سمپتی, سکتی اتے آرتھِک سُرّکھِآ دا پرتیک منِّآ جاںدا رِها هَے۔ سونا ِاس دُنیآ تے مَوجُود سبھ توں کیمتی دھاتاں وِّچوں ِاّک هَے۔ پراچین سّبھِاتاواں توں لَے کے آدھُنِک سںسار وِّچ, سونے نے ِاّک کیمتی دھات وجوں آپنی پچھان برکرار رّکھی هَے۔ اکسر مهِںگاای وِّچ وادھے اتے آرتھِک استھِرتا  دا مُکابلا کرن لای سونا کھریدنا ِاّک مهّتوپُورن کدم هو سکدا هَے۔  اّج دا ِاه لےکھ تُهانُوں سونے دی مهّتتا, سونا ِاّک سُرّکھِات نِوےس کِاُں منِّآ جاںدا هَے اتے وِسو ارتھوِوستھا وِّچ ِاسدی بھُومِکا بارے جانُو کروااےگا۔ اسیں مُدراسپھیتی نال ِاسدے سبںدھ اتے سونے وِّچ نِوےس کرن دے لابھاں دی وی پڑچول کراںگے۔ سونے دی سدیوی مهّتتا سونے دی مهّتتا پُراتن سمِآں اتے سّبھِآچاراں توں شُرُو هوکے اجوکے ےُّگ  وِّچ جِاُں دی تِاُں کاِام هَے۔ ِاتِهاسک تَور 'تے, سونے نُوں ِاّک وپارِک مُدرا وجوں اتے دَولت دے ماپ لای ورتِآ جاںدا سی۔ جِس راج دے راجے کول بهُت وّڈا سونے دا بھںڈار هُںدا سی اُسنُوں سبھ توں کھُشهال اتے امیر راج منِّآ جاںدا سی۔ سونے نُوں سِرپھ ِاّک مُدرا هی نهیں سگوں سکتی, نِےںترن اتے چںگی آرتھِک ستھِتی دا پرتیک منِّآ جاںدا سی۔ آدھُنِک سمےں وِّچ, سونا وِسو دی ارتھوِوستھا(economy) وِّچ ِاّک مهّتوپُورن بھُومِکا نِبھااُںدا هَے جدوں کِ بهُت سارے دےس هُن سونے نُوں آپنے مُدرا دے مِآر(currency standard) وجوں نهیں ورتدے۔ کےںدری بَےںک اجے وی آپنے وِدےسی بھںڈار دے هِّسے وجوں وّڈی ماترا وِّچ سونا رّکھدے هن۔ سونا دےساں دی وِّتی سُرّکھِآ نُوں نِےںترن وِّچ رّکھدا هَے اتے دےشاں نُوں آپنی مُدرا دے مُّل وِّچ گِراوٹ اتے آرتھِک استھِرتا سمےں سںکٹاں توں بچااُںدا هَے۔ سونا سُرّکھِات کِاُں هَے: آرتھِک استھِرتا دے وِرُّدھ ِاّک ڈھال (Hedge ) سونے نے ِاّک "سےپھ هَےون(safe haven)" سمپتی وجوں پرسِّدھی هاسل کیتی هَے۔ باکی کرںسیآں دے اُلٹ, جو کِ مهِںگاای جاں سرکار دے پھےربدل توں پربھاوِت هو سکدیآں هن, سونا سُبھاوِک تَور 'تے کیمتی هَے اتے ِاس دے مُّل وِّچ هےر پھےر ِانّی اسانی نال نهیں هو سکدا۔ ِاسدے سُرّکھِات هون دا مُّکھ کارن ِاسدا اںدرُونی مُّل(intrinsic value) هَے۔ سونا کِسے ِاّک سرکار, وِّتی سںستھا جاں مُدرا دے نال جُڑِآ نهیں هَے, جِس نال ِاه باجار دے اُتراا-چڑھاا اتے راجنیتِک استھِرتا توں مُکت هو جاںدا هَے۔ جدوں ارتھوِوستھاواں مهِںگاای دا ساهمنا کردیآں هن متلب کِ دےش وِّچ مهِںگاای ودھدی هَے تاں سونا آپنی کیمت برکرار رّکھدا هَے جدوں کِ کاگجی پَےسا کھرید سکتی گُآ دِںدا هَے۔ ِاتِهاسک تَور 'تے, 1970 دے دهاکے ورگے هاایِانپھلےشن دے دَور دَوران جاں جِںبابوے ورگے دےساں وِّچ, سونے نے باکی سبھ مُدراواں نُوں پچھاڑ دِّتا هَے۔ ِاهی کارن هَے کِ نِوےسک اکسر وِّتی سںکٹاں جاں بھُو-راجنیتِک استھِرتا دَوران سونے وّل آکرشِت هُںدے هن۔ ِاس توں ِالاوا, سونا ِاّک سیمت سروت هَے۔ پھیاےٹ مُدراواں(fiat currencies) دے اُلٹ, جو کےںدری بَےںکاں دُآرا وّڈی ماترا وِّچ چھاپیآں جا سکدیآں هن, سونے دی سپلاای سیمت هَے۔ دھرتی 'تے سِرپھ ِاّک نِسچِت ماترا وِّچ هی سونا اُپلبدھ هَے, جو سمےں دے نال ِاسدی کیمت نُوں برکرار رّکھن وِّچ مدد کردا هَے۔ سونے دی گھّٹ ماترا هی ِاسنُوں ِاّک سُرّکھِات اتے بھروسےمںد نِوےش بنااُںدی هَے۔ سونا کِوےں بنايا جاںدا هَے: دھرتی چوں کّڈھن اتے سودھن دی پرکِرِآ سونا مُّکھ تَور 'تے دو تریکِآں نال مااینِںگ راهیں دھرتی وِّچوں پراپت هُںدا هَے: هارڈ راّک مااینِںگ اتے پلےسر مااینِںگ۔ هارڈ راک مااینِںگ وِّچ, سونا دھرتی دی ستهِ وِّچوں ڈُوںگھے دھات دے بھںڈاراں چوں کّڈھِآ جاںدا هَے۔ جد سونے نال ےُکت کِسے چّٹان دی کھُداای کیتی جاںدی هَے, تاں ِاسنُوں توڑِآ جاںدا هَے اتے آلے دُآلے دیآں چٹاناں توں سونے نُوں وّکھ کرن لای ساِاناایڈ ورگے رساِاناں دی ورتوں کیتی جاںدی هَے۔ پلےسر مااینِںگ وِّچ, سونا ندی دے تل اتے هور تلچھّٹ بھںڈاراں توں کّڈھِآ جاںدا هَے۔ پهِلاں پانی اتے مکَےنیکل پرکِرِآواں دی ورتوں کرکے سونے دے کناں نُوں مِّٹی جاں بجری توں وّکھ کیتا جاںدا هَے۔ پھِر سونے نُوں سُّدھ کرن لای رِپھااینِںگ پروسَےّس وِّچوں گُجرنا پَےںدا هَے۔ رِپھااینِںگ وِّچ سونے توں اسُّدھیآں نُوں هٹااُنا سامل هُںدا هَے, جِسدے نتیجے وجوں سُّدھ 24-کَےرےٹ سونا پراپت هُںدا هَے۔ پھِر سُّدھ سونے نُوں سِّکِآں, باراں جاں گهِنِآں اتے وپارِک آدان پردان لای ڈھُکوےں هور رُوپاں وِّچ آکار دِّتا جاںدا هَے۔ سونے دا مُّل اتے مُدراسپھیتی(Inflation) مهِںگاای دے سمےں وی سونے دا مُّل مُکابلتن ستھِر رهِںدا هَے۔ باکی مُدراواں دے اُلٹ, جو مهِںگاای ودھن 'تے کھرید سکتی گُآ دِںدیآں هن, سونا سمےں دے نال ودھدا رهِںدا هَے۔ اُداهرن وجوں, 1970 دے دهاکے وِّچ مهِںگاای دے دَور دَوران, جدوں امریکی ڈالر دی کیمت وِّچ کاپھی گِراوٹ آای تد سونے دی کیمت ودھ گای سی, جِس نال نِوےسکاں دی دَولت دی رّکھِآ هوای اتے اُه وّڈے نُکسان توں بچ گاے۔ آرتھِک مںدی جاں وِسووِآپی وِّتی سںکٹاں دے سمےں, جِوےں کِ 2008 دے وِّتی کرَےس جاں هال هی وِّچ کورونا (COVID-19) مهاںماری سمےں سونے نے ِاّک سُرّکھِات سمپتی وجوں آپنی بھُومِکا سابت کیتی هَے۔ جِوےں کِ سارے دےشاں دے سٹاّک مارکیٹ کرَےس هو گاے سن پر پھِر وی سونے دی کیمت ودھ رهی سی۔ نِوےسک آپنی دَولت نُوں استھِر سٹاّک مارکیٹ اتے مُدراسپھیتی دے دباا توں بچااُن لای سونے وّل آکرشِت هُںدے رهِںدے هن۔ سونے وِّچ نِوےس کرن دے پھاِادے سونے وِّچ نِوےس کرن نال کای ترھاں دے لابھ مِلدے هن: وِبھِنّتا(Diversification): سونا آپنے پورٹپھولیاُ وِّچ وِبھِنّتا لای ِاّک مُّکھ سمپتی هَے۔ ِاسدا آم تَور 'تے سٹاّک جاں بَوںڈ ورگیآں هور سمپتیآں نال گھّٹ سبںدھ هُںدا هَے, بھاو ِاه ِاّک سُرّکھِات مُدرا وجوں کںم کر سکدا هَے جدوں هور نِوےس جاں سٹاک گھّٹ پردرسن کر رهے هُںدے هن۔ ترلتا(Liquidity): سونا بهُت جِآدا ترل هُںدا هَے بھاو ِاسنُوں آسانی نال نکدی وِّچ بدلِآ جا سکدا هَے جاں وِّتی لَےن-دےن وِّچ ورتِآ جا سکدا هَے۔ نِوےس دے هور رُوپاں دے اُلٹ, جِوےں کِ ریال اسٹےٹ, سونے نُوں وےچن جاں اَےکسچےںج کرن لای گُںجھلدار پرکِرِآواں دی لوڑ نهیں هُںدی هَے۔ دَولت سںبھال(Wealth Preservation): ِاّک ٹھوس سمپتی دے رُوپ وِّچ, سونے دا لںبے سمےں لای دَولت نُوں سُرّکھِات رّکھن دا  رِکارڈ کاِام هَے۔ ِاه آرتھِک استھِرتا اتے مُدرا دے مُّل وِّچ گِراوٹ دے وِرُّدھ ِاّک ڈھال وجوں کںم کردا هَے, جو ِاسنُوں دَولت دی سںبھال لای آدرس بنااُںدا هَے۔ مهِںگاای توں بچاا : اُّچ مهِںگاای دے سمےں سونے دی کیمت  لگاتار ودھدی هَے جو ِاسنُوں کھرید سکتی دی رّکھِآ لای ِاّک کیمتی سروت بنااُںدی هَے۔ چوٹی دے دےساں دے سونے دے بھںڈار- سونے دے بھںڈار کِسے دےس دی وِّتی ستھِرتا دا ِاّک جرُوری هِّسا هن۔ هےٹھ لِکھے دےساں کول سبھ توں وّڈے سونے دے بھںڈار هن: سںےُکت راج امریکا: امریکا کول سبھ توں وّڈا سونے دا بھںڈار هَے, ِانھاں کول 8,000 ٹن توں وّدھ سونا هَے جو امریکا دی  آرتھِکتا دا ِاّک مهّتوپُورن هِّسا هَے۔ جرمنی: جرمنی کول لگبھگ 3,300 ٹن سونا هَے, جو دےس دی آرتھِکتا دا ِاّک مُّکھ تّت هَے۔ ِاٹلی اتے پھراںس: دوواں دےساں کول وّڈے بھںڈار هن, جو اُنھاں دی وِّتی سُرّکھِآ لای ِاّک نیںه وجوں کںم کردے هن۔ چین اتے بھارت: وِسو ارتھوِوستھا وِّچ پرمُّکھ کھِڈاریآں دے رُوپ وِّچ, چین اتے بھارت دووےں آپنے سونے دے بھںڈار نُوں ودھا رهے هن۔ بھارت وِّچ سونے نال لوکاں دیآں سّبھِآچارک اتے دھارمِک بھاوناواں جُڑیآں هون کارن  ِاسدے بھںڈار وِّچ وادھا هو رِها هَے, جدوں کِ چین دی ودھدی ارتھوِوستھا آپنے وِّتی بھوِّکھ نُوں سُرّکھِات کرن دی کوسِس کرکے سونا کھرید رهی هَے۔ رُوس: رُوس امریکی ڈالر 'تے آپنی نِربھرتا گھٹااُن اتے آپنی وِّتی ستھِرتا نُوں مجبُوت ​​کرن لای لگاتار سونا ِاکّٹھا کر رِها هَے۔ ِاه دےس سمجھدے هن کِ سونا ِاّک لںبے سمےں لای کیتا نِوےس هَے جو آرتھِک اتے بھُو-راجنیتِک جوکھماں دے وِرُّدھ ِاّک سُرّکھِاک مُدرا وجوں کںم کر سکدا هَے۔ سونے دے نِوےس وِّچ اُّبھر رهے رُجھان هال هی دے سالاں وِّچ, سونے نال سبںدھِت ایٹیاَےپھ (ETF) متلب اَےکسچےںج-ٹرےڈڈ پھںڈس وِّچ وادھا هويا هَے۔ ِاه پھںڈ نِوےسکاں نُوں سونے نُوں آپنے کول ٹھوس رُوپ وِّچ رّکھن دی بجااے ڈِجیٹل رُوپ وِّچ کھریدن دی آگِآ دِںدے هن, جِس نال سٹاک مارکیٹ وِّچ سونا کھریدنا اتے وےچنا آسان هو جاںدا هَے۔ ِانھاں پھںڈاں وِّچ سونے دا بھاا اُسدے اسل مُّل وِّچ وادھے جاں گھاٹے انُسار بدلدا رهِںدا هَے۔ ِاس توں ِالاوا, سونے نال سبںدھِت کرِپٹوکرںسیآں وی اُّبھر کے ساهمنے آایآں هن, جو بلاّکچَےن تکنالوجی دیآں نوینتم وِسےستاواں نال سونے دی رواِاتی سُرّکھِآ نُوں ودھااُںدیآں هن۔ ڈِجیٹل سونے دا ِاه نواں رُوپ نِوےسکاں نُوں ودھےرے آدھُنِک, اتے آسانی نال  سونے دی کھریدو-پھروکھت کرن دی آگِآ دِںدا هَے۔ واتاورن نال سبںدھِت مُّدِآں پرتی ودھدی جاگرُوکتا نے  سونے دی کھُداای 'تے وی پربھاو پايا هَے۔ سونے دی کھُداای اتے اُسدی رِپھاِانِںگ پرکِرِآ توں واتاورن تے پَےن والے ماڑے پربھاو نُوں گھٹااُن دے ےتن کیتے جا رهے هن۔ سِّٹا وِسو ارتھوِوستھا وِّچ سونا پهِلے نںبر دی سبھ توں کیمتی سمپتی بنِآ هويا هَے۔ ِاسدی کھرید سکتی نُوں برکرار رّکھن, مهِںگاای توں بچااُن اتے سںکٹ دے سمےں سُرّکھِآ پردان کرن دی ےوگتا هی ِاسنُوں باکی سبھ مُدراواں اتے کرِپٹو توں بِهتر وِکلپ بنااُںدی هَے۔  سونا دَولت دا ِاّک سدیوی پرتیک اتے ِاّک سُرّکھِات نِوےس دا وِکلپ بنِآ هويا هَے۔ جدوں وی وِسو باجار انِسچِتتا دا ساهمنا کردے هن, سونا بِناں سّک دَولت دی سںبھال اتے وِّتی ےوجنابںدی وِّچ ِاّک مهّتوپُورن بھُومِکا نِبھااُںدا رهےگا۔ سونے وِّچ نِوےس کرکے بھاوےں تُسیں ِاسنُوں بھَوتِک رُوپ وِّچ کھرید کے کول رّکھو جاں آنلااین مادھِاماں راهیں کھریدو ِاه تُهانُوں آرتھِک سںکٹاں, مهِںگاای اتے بھُو-راجنیتِک استھِرتا توں آپنی دَولت دی رّکھِآ کرن وِّچ سهاای هووےگا۔ ِاسدے ستھاای مُّل اتے سُرّکھِات سُبھاا کارن, سونا اسل وِّچ آدھُنِک وِّت دا ِاّک ادھار هَے۔