پنجاب کا شیر مہاراجہ رنجیت سنگھ

بابا پرےم سِںگھ هوتی (2 نوںبر, 1882 - 10 جنوری, 1954) ِاتِهاسکار اتے جیونی لےکھک دا جنم 2 نوںبر 1882 نُوں هوتی, مردان نےڑے, اُّتر-پّچھمی سرهّدی سُوبے, جو هُن پاکِستان دا هِّسا هَے, وِکھے هويا سی۔ اُنھاں دے پُوروجاں وِّچوں ِاّک, بابا کانھ سِںگھ, مهاراجا رنجیت سِںگھ دے راج دَوران پّچھمی سرهّد وّل چلے گاے سن, جِنھاں نے اُس گڑبڑ والے پٹھان کھےتر وِّچ آپنے سَےنِکاں نُوں جاگیراں دِّتیآں سن۔ جدوں 1849 وِچ ِاس اُّتر-پّچھمی کھےتر نُوں اںت وِچ اںگرےجاں نے آپنے کبجے وِچ لَے لِآ تاں بابا پرےم سِںگھ دے پِتا نُوں آپنے پُرکھِآں توں وِراست وِچ مِلی جاگیر نُوں جبت کر لِآ گِآ۔ پر هوتی دے مُسلِم نواب سر بُلںد کھان نے اُنھاں نُوں آپنے ِالاکے وِّچ جمیناں دے دِّتیآں۔ پرےم سِںگھ نُوں سِّکھی اُپدےس اتے لوکدھارا اُّتے پالِآ گِآ۔ 1819 اپرَےل 1908 نُوں گُجراںوالا وِکھے بُلاای گای پهِلی سِّکھ وِدِاک کانپھرںس وِچ سِّکھ کوی اتے وِدوان بھاای ویر سِںگھ نال هوای مُلاکات اُهناں دے جیون دی بُلںدی نُوں نِردھارت کرن وِچ مهّتوپُورن سابت هوای۔ کانپھرںس توں بااد, اُه بھاای ویر سِںگھ نُوں آپنے وتن کھُسهال ےُوسپھجای اتے براکجای پٹھاناں دے سُںدر دےس دا دَورا کرن لای لَے گاے اتے اُهناں نُوں سِّکھ ناِاکاں دی ےاد وِچ مهّتوپُورن ِاتِهاسک ستھان دِکھااے۔ بھاای ویر سِںگھ نے اُهناں نُوں سِّکھ ناِاکاں دیآں جیونیآں لِکھن لای پرےرِآ جو کھالسے دی سان لای لڑدے هواے سهید هو گاے سن۔ پرےم سِںگھ نے ِاس کںم نُوں ِاّک دُرلّبھ جوس نال کیتا اتے آپنی کلم توں جیونیآں دا پرواه کیتا, ِاس وِدھا نُوں پںجابی لےکھنی وِّچ مجبُوتی نال ستھاپِت کیتا اتے سِّکھ ِاتِهاس وِّچ نویں دِلچسپی پَےدا کیتی۔ ِاه لڑی اکالی پھُولا سِںگھ (1914) دی جیونی نال سُرُو هوای, ِاس توں بااد مهاراجا رنجیت سِںگھ (1918), کںور نَونِهال سِںگھ (1927), سردار هری سِںگھ نلوا (1937), مهاراجا سےر سِںگھ (1951) اتے نواب کپُور سِںگھ دی جیونی (1952) دی رچنا هوای۔...