آواز آئی

ویر سِںگھ (5 دسںبر 1872–10 جُون 1957) ِاّک سِّکھ کوی, وِدوان اتے سِّکھ پُنر-سُرجیتی لهِر دے دھرم ساستری سن جِنھاں نے پںجابی ساهِتک پرمپرا دے نوینیکرن وِّچ مهّتوپُورن بھُومِکا نِبھاای۔ ویر سِںگھ دے ےوگدان ِانّے مهّتوپُورن اتے پربھاوسالی سن کِ اُه بھاای وجوں مانتا پراپت هو گاے۔ بھاای ویر سِںگھ نے اجِهے سمےں وِّچ لِکھنا شُرُو کیتا جدوں سِّکھ دھرم, راجنیتی اتے پںجابی بھاسا اںگرےجاں تے هِںدُوآں دے ِانّے جبردست هملے هےٹھ سی کِ سِّکھاں نُوں اُنھاں دی جیون جاںچ تے سّک هونا سُرُو هو گِآ سی۔ آپنی بهُمُکھی کلم نال بھاای ویر سِںگھ نے سِّکھاں دے هَوںسلے, پھلسپھے اتے آدرساں دی وڈِآای کیتی اتے پںجابی بھاسا نُوں مُڑ توں ستِکار دوايا۔ اُنھاں دے پھلسپھے دا مُول ِاه هَے کِ منُّکھ نُوں پرماتما نُوں انُبھو کرن توں پهِلاں آپنے هںکار جاں هاُمَے نُوں دُور کرنا چاهیدا هَے۔ بھاای ویر سِںگھ نے اںمرِتسر (1899) وِّچ هپھتاواری اکھبار, کھالسا سماچار ("کھالسے دی کھبر") دی ستھاپنا کیتی جوک اّج وی پرکاسِت هَے۔ اُنھاں دے ناولاں وِّچ کلگیدھر چمتکار (1935), 17ویں سدی وِّچ گُرُو گوبِںد سِںگھ جی دے جیون 'تے ِاّک ناول اتے گُرُو نانک دےو جی دے جیون بارے وی ِاّک ناول شامِل هَے۔ بھاای ویر سِںگھ جی نے کاو اتے ساهِتک رُوپاں دی ورتوں کیتی جو پںجابی بھاشا وِّچ پهِلاں کِتے مَوجُود نهیں سی۔ سِّکھ پھلسپھے بارے هور ناولاں وِّچ سُںدری (1943), بِجَے سِںگھ (1899), اتے بابا نَودھ سِںگھ (1946) سامل هن۔...