ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਹਾਵਰੇ

ਤੈਨੂੰ ਉਹ ਦਿਨ ਭੀ ਭੁੱਲਿਆ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ, ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਚੋਰੀ ਚੋਰੀ ਲਿਆ ਕੇ ਤੈਨੂੰ ਇੱਕ ਚੀਜ਼ ਵਿਖਾਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਤੂੰ ਕੁਝ ਕਿਹਾ ਸੀ ? ਤੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ—ਸੁਮਨ ! ਫੋਟੋ ਤੋਂ ਇਉਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਜਿਕਣ ਕਿਸੇ ਰਾਜੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਹੈ । ਫਿਰ ਤੂੰ ਇਹ ਕਿਹਾ ਸੀ-ਸੁਮਨ ! ਤੈਨੂੰ ਸੁਹੰਢਣਾ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਦੁਸ਼ਮਨ ਦੂਤੀ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਤੋਂ ਬਚਾ ਕੇ ਰੱਖੀਂ, ਇਸ ਘੜੇ ਜੇਡੇ ਮੋਤੀ ਨੂੰ।

ਬੇਟਾ, ਜਦ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੀ ਗਈ, ਤੇ ਉੱਧਰ ਕਟਾ-ਵੱਢ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਮੈਂ ਸਖ਼ਤ ਘਬਰਾ ਗਿਆ । ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਵੇਂ ਇਹ ਜੁਲਮ ਹੁੰਦਾ ਵੇਖ ਕੇ ਮੈਂ ਬੇਵੱਸ ਸਾਂ-ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਾਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਇਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਲਈ ਉੱਠ ਕੇ ਤੁਰਨਾ ਵੀ ਅਨਹੋਣੀ ਗੱਲ ਸੀ । ਲਾਚਾਰ ਮਨ ਮਾਰੀ ਬੈਠਾ ਰਿਹਾ ਤੇ ਤੇਰੀ ਉਡੀਕ ਵਿੱਚ ਘੜੀਆਂ ਗਿਣਦਾ ਰਿਹਾ।

ਸੇਵਾ ਸਿੰਘ ਚੁੱਪ ਕਰ ਗਿਆ। ਜੇ ਉਹ ਕੁਝ ਹੋਰ ਕਹਿੰਦਾ ਭੀ, ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਸੁਣਨ ਵਾਲਾ ਕੌਣ ਸੀ ? ਬੀਬੀ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਭਰਜਾਈ ਵੀ ਤਾਂ ਮਿਲ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ 'ਸੱਸ' ਅਖਵਾਣਾ ਅਤੇ ਨੂੰਹ ਉੱਤੇ ਹੁਕਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਨੇ ਇਤਨਾ ਮੁਗਧ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਝੱਟ ਰੋਟੀ ਤੇ ਪਟਕ ਦਾਲ ਵਾਂਗ ਘੜੀਉਂ ਚੌਥਾ ਪਹਿਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋਣ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ।

ਅਨੰਤ ਰਾਮ ਚੰਗੀ ਸਾਮੀ ਏ ; ਖਾਂਦਾ ਪੀਂਦਾ ਏ । ਪਰ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਉਹਦਾ ਰੁਪਿਆ ਸੱਟੇ ਬਾਜ਼ੀ ਤੇ ਲੱਗਦਾ ਏ ਤੇ ਇਹਦੇ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ; ਘੜੀ ਵਿੱਚ ਲੱਖ ਤੇ ਘੜੀ ਵਿੱਚ ਕੱਖ।

ਰੋਗੀ ਹੁਣ ਘੜੀ ਦਾ ਪਰਾਹੁਣਾ ਹੈ, ਬਚਣ ਦੀ ਆਸ ਘੱਟ ਹੀ ਹੈ।

ਮੈਂ ਹਾਲੀ ਪੂਰੀ ਗੱਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਾਂ ਕਰ ਸਕਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਘੜਿਆ ਘੜਾਇਆ ਜੁਆਬ ਦੇ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਮਗਰੋਂ ਲਾਹ ਦਿੱਤਾ।

ਉਸ ਨੂੰ ਆਖ, ਅਖੀਂ ਆ ਕੇ ਦੇਖ ਜਾਈਏ, ਸਾਨੂੰ ਕੂੰਜ ਦੇ ਵਾਂਗ ਕੁਰਲਾਂਦਿਆਂ ਨੂੰ, ਫੁੱਟ ਗਿਆ ਨਸੀਬਾਂ ਤੇ ਝੁਰਦਿਆਂ ਨੂੰ, ਘਰੋਂ ਕੱਢ ਬਰਕਤ ਪਛੋਤਾਂਦਿਆਂ ਨੂੰ।

ਇਸ ਕਿਆਮਤ ਦੀ ਗਰਮੀ ਵਿੱਚ ਘਰ 'ਚੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਸੂ, ਕਿਹੜੇ ਪਾਸੇ ਜਾਈਏ । ਪੈਸਾ ਉਂਞ ਪੱਲੇ ਨਹੀਂ ਜੁ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਈ ਜਾ ਸਿਰ ਲੁਕਾਂਦੇ । ਤਲਬਾਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਮਾਰ ਲਈਆਂ ਸੂ, ਤੇ ਘਰੋਂ ਘਾਟਾ ਅਸੀਂ ਉਂਜ ਗਏ।

ਵੱਡੇ ਘਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਘਰੋੜੀਆਂ ਵੀ ਮਾਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ । ਅਜੇ ਵੀ ਹੈਸੀਅਤ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਇਹ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਪਤਵੰਤਿਆਂ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਭਰਾ ਸਕਦੀਆਂ ਨੇ । 
 

ਤੁਸੀਂ ਜਾਉ, ਝਬਦੇ ਜਾਓ ਤੇ ਜਾ ਕੇ (ਇਸ ਮੁਕੱਦਮੇ ਲਈ) ਚੰਗਾ ਜਿਹਾ ਵਕੀਲ ਕਰੋ । ਸਾਰਾ ਘਰ ਲੱਗ ਜਾਏ ਤੇ ਲਾ ਦਿਉ।

ਉਹ ਆਪ ਰਾਤ ਪਰਦੇਸ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਿੱਛੋਂ ਚੋਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਘਰ ਭੰਨ ਲਿਆ ਤੇ ਉਸਦਾ ਸਭ ਕੁਝ ਲੁੱਟਿਆ ਗਿਆ।

ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਘਰ ਆ ਵੜਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਘਰ ਭਰਿਆ ਭਰਿਆ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਬਿਨਾਂ ਇਹੋ ਘਰ ਮੈਨੂੰ ਖਾਣ ਨੂੰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।