ਨੂੜੇ ਤੰਦੀ ਚੱਲੇ ਘੋਟਾ

ਉੱਧਰ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਧੂ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਜਦ ਬੱਚੇ ਦੇਖੇ ਤਾਂ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕੁਟੀਆ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਕਰਨ ਲੱਗਾ। ਉਸਨੇ ਲੜਕੇ ਦਾ ਨਾਮ ਕਨਿਸ਼ਕ ਅਤੇ ਲੜਕੀ ਦਾ ਨਾਮ ਮਾਇਆ ਰੱਖਿਆ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਬੱਚੇ ਵੱਡੇ ਹੋ ਗਏ। ਇਕ ਦਿਨ ਸਾਧੂ ਚੁੱਪ ਚਾਪ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁੱਤੇ ਪਿਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਜਾਗ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਤਾਂ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਨਾ ਦੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਧੂ ਨੂੰ ਲੱਭਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕਾਫੀ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮੁਸ਼ੱਕਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਧੂ ਨੂੰ ਲੱਭ ਲਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਨ ਤੇ ਸਾਧੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਟੋਕਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਹੁਣ ਉਹ ਵੱਡੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਦੇਖਭਾਲ ਆਪ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਹੁਣ ਉਸਨੂੰ ਜਾਣ ਦੇਣ। ਇਸ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਕਿੱਥੇ ਜਾਣਗੇ ਤਾਂ ਸਾਧੂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤੰਦੀ ਤੇ ਇੱਕ ਘੋਟਾ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਖੜਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਜਦ ਵੀ ਕੋਈ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਤਾਂ ਕਹਿਣਾ "ਨੂੜੇ ਤੰਦੀ ਚੱਲੇ ਘੋਟਾ" ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਗੇ। ਤੇ ਖੜਾਵਾਂ ਨੂੰ ਧੂਫ਼ ਦੇ ਕੇ ਉਹ ਜਿੱਥੇ ਮਰਜ਼ੀ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੰਨਾ ਕਹਿ ਕੇ ਸਾਧੂ ਚਲਾ ਗਿਆ। 

ਦੋਵੇਂ ਭੈਣ ਭਰਾ ਘੁੰਮਦੇ ਘੁੰਮਦੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਸਮਝਦਾਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕਨਿਸ਼ਕ ਨੂੰ ਰਾਜੇ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਉਹ ਰਾਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਆ ਗਿਆ। ਉਸਦੀ ਸ਼ਕਲ ਰਾਜੇ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਦਾਸੀ ਨੂੰ ਸਭ ਪਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ। ਦਾਸੀ ਮਾਇਆ ਦੀ ਸਹੇਲੀ ਬਣ ਗਈ ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਕਰ ਲਿਆ ਕਿ ਇਹ ਉਹੀ ਬੱਚੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਡਰ ਸਤਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਸੱਚਾਈ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਈ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਕੀ ਬਣੇਗਾ। ਉਸਨੇ ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ। ਦਾਸੀ ਮਾਇਆ ਕੋਲ ਗਈ ਅਤੇ ਝੂਠੀ ਮੂਠੀ ਹਮਦਰਦੀ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਬੋਲੀ ਕਿ ਉਹ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇਕੱਲੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਚੋਰ ਉਚੱਕਾ ਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਸਨੂੰ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮਾਇਆ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਵਿੱਚ ਕੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਉਹ ਅੱਜ ਹੀ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਕਹਿ ਕੇ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਰਖਵਾ ਲਵੇਗੀ। ਦਾਸੀ ਬੋਲੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਸ ਦਾ ਵੀਰ ਉਸਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਦਾਨੇ ਦਿਓ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਵੇ।

ਮਾਇਆ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਆਉਂਦਿਆਂ ਹੀ ਸਾਰੀ ਗੱਲ ਦੱਸੀ। ਕਨਿਸ਼ਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਹੁਣੇ ਜਾ ਕੇ ਦਾਨੇ ਦਿਓ ਨੂੰ ਲੈ ਆਵੇਗਾ। ਉਸਨੇ ਧੂਫ਼ ਦੇਕੇ ਖੜਾਵਾਂ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾ ਲਈਆਂ ਅਤੇ ਦਿਓਆਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਅੱਗੋਂ ਦਾਨਾ ਦਿਓ ਘਰ ਇਕੱਲਾ ਹੀ ਸੀ। ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਗਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਦਾਨਾ ਦਿਓ ਕਨਿਸ਼ਕ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਖਾਣਾ ਘਰ ਚੱਲ ਕੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਜਿਓਂ ਹੀ ਉਸਨੇ ਕਨਿਸ਼ਕ ਨੂੰ ਫੜਨ ਲਈ ਹੱਥ ਅੱਗੇ ਵਧਾਏ ਤਾਂ ਕਨਿਸ਼ਕ ਬੋਲਿਆ,"ਨੂੜੇ ਤੰਦੀ ਚੱਲੇ ਘੋਟਾ"। ਬੱਸ ਫਿਰ ਕੀ ਸੀ, ਤੰਦੀ ਨੇ ਦਿਓ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹ ਲਿਆ ਤੇ ਘੋਟਾ ਲੱਗਾ ਉਸਦੀ ਪਿਟਾਈ ਕਰਨ। ਦਿਓ ਮਿੰਨਤਾਂ ਕਰੇ, ਸੌਂਹਾਂ ਖਾਵੇ ਤਾਂ ਜਾਕੇ ਉਸਦੀ ਰਿਹਾਈ ਹੋਈ। ਦਿਓ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਹੈ। ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਧੂੜਾਂ ਪੁੱਟਦਾ ਹੋਇਆ ਆਇਆ ਤੇ ਕਨਿਸ਼ਕ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੋਂ ਤਾਂ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਤੇ ਖਾਣਾ ਘਰ ਬੈਠਾ ਹੈ।

ਕਨਿਸ਼ਕ ਨੇ ਫਿਰ ਕਿਹਾ "ਨੂੜੇ ਤੰਦੀ ਚੱਲੇ ਘੋਟਾ"। ਤੰਦੀ ਨੇ ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੜ ਲਿਆ ਤੇ ਘੋਟੇ ਨੇ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮਿੰਨਤਾਂ ਤਰਲੇ ਕਰਕੇ ਜਾਨ ਛੁਡਾਈ ਤੇ ਦਾਨੇ ਦਿਓ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਲੈ ਜਾਂਦਾ। ਕਨਿਸ਼ਕ ਦਿਓ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਘਰ ਆ ਗਿਆ। ਜਦ ਇਸ ਬਾਰੇ ਛੋਟੀ ਰਾਣੀ ਅਤੇ ਦਾਸੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਈਆਂ ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਡਰ ਗਈਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਿਰ ਸਕੀਮ ਬਣਾਈ। ਦਾਸੀ ਮਾਇਆ ਕੋਲ ਗਈ ਅਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ ਕਿ ਉਹ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਇਕੱਲੀ ਬੈਠੀ ਰਹਿੰਦੀਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਕਹੇ ਕਿ ਉਹ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਵੇ। ਮਾਇਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਜਰੂਰ ਕਹੇਗੀ। ਦਾਸੀ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਕਹੇ ਕਿ ਉਹ ਹੂਰਾਂ ਪਰੀ ਵਿਆਹ ਕੇ ਲਿਆਵੇ। ਤਾਂ ਹੀ ਲੋਕ ਉਸਨੂੰ ਬਹਾਦਰ ਕਹਿਣਗੇ। ਮਾਇਆ ਨੇ ਕਨਿਸ਼ਕ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਗੱਲ ਦੱਸੀ ਤੇ ਕਨਿਸ਼ਕ ਹੂਰਾਂ ਪਰੀ ਨੂੰ ਵਿਆਹੁਣ ਤੁਰ ਪਿਆ। ਪਰ ਖੜਾਵਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜੰਗਲ ਬੀਆਬਾਨ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਹੈਰਾਨ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਪੈਦਲ ਹੀ ਤੁਰਨ ਲੱਗਾ। ਤੁਰਦੇ ਤੁਰਦੇ ਉਸਨੂੰ ਉਹੀ ਸਾਧੂ ਮਿਲਿਆ। ਸਾਧੂ ਉਸਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਇੱਥੇ ਕੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਨਿਸ਼ਕ ਨੇ ਸਾਰੀ ਗੱਲ ਸਾਧੂ ਨੂੰ ਦੱਸੀ ਤਾਂ ਸਾਧੂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਮਾਇਆਵੀ ਨਗਰੀ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਯੋਧੇ ਹੂਰਾਂ ਪਰੀ ਨੂੰ ਵਿਆਹੁਣ ਲਈ ਆਏ ਪਰ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਤੋਂ ਹੱਥ ਧੋ ਬੈਠੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਗਰ ਦੁਆਲੇ ਜਾਦੂਈ ਚੱਕਰ ਹੈ। ਜੋ ਵੀ ਉਸਦੇ ਅੰਦਰ ਗਿਆ, ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਸਾਧੂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਮੰਤਰ ਦੱਸਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਮਾਇਆਵੀ ਚੱਕਰ ਦੇ ਕੋਲ ਜਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਘੋੜਾ ਆਵੇਗਾ। ਉਹ ਉਸਦੇ ਕੰਨ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਉਸ ਉੱਪਰ ਬੈਠ ਜਾਵੇ। ਉਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕ ਉਸਨੂੰ ਘੋੜੇ ਤੋਂ ਉਤਾਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਯਤਨ ਕਰਨਗੇ ਪਰ ਉਹ ਹੇਠਾਂ ਨਾ ਉੱਤਰੇ, ਘੋੜੇ ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਹੀ ਫੇਰੇ ਲਵੇ ਤੇ ਘੋੜੇ 'ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਹੀ ਹੂਰਾਂ ਪਰੀ ਨੂੰ ਨਗਰੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਲੈ ਆਵੇ। ਕਨਿਸ਼ਕ ਨੇ ਇੰਞ ਹੀ ਕੀਤਾ। ਸਭ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਲਾਲਚ ਦਿੱਤਾ, ਡਰਾਇਆ ਧਮਕਾਇਆ ਪਰ ਉਹ ਘੋੜੇ 'ਤੇ ਹੀ ਬੈਠਾ ਰਿਹਾ ਤੇ ਅਖੀਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹੂਰਾਂ ਪਰੀ ਨੂੰ ਉਸ ਨਾਲ ਤੋਰ ਦਿੱਤਾ। 

ਜਦੋਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪਤਾ ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਆਖਰੀ ਚਾਲ ਚੱਲੀ। ਉਸਨੇ ਤਿੰਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਮਹੱਲ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਤੇ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ। ਰਾਜਾ ਵੀ ਇਸ ਤੋ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ। ਦਾਸੀ ਨੇ ਖਾਣੇ ਵਿੱਚ ਜਹਿਰ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਹੂਰਾਂ ਪਰੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਖਾਣਾ ਖਾਵੇਗਾ। ਦਿਓ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਚੱਟਮ ਕਰ ਗਿਆ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਾ ਹੋਇਆ। ਦੁਬਾਰਾ ਖਾਣਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਸਭ ਖਾਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਪਰੀ ਨੇ ਸਭ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਭ ਦੇ ਖਾਣੇ ਦੀ ਇਕ ਇਕ ਬੁਰਕੀ ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਕੁੱਤੇ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਹੀ ਮਰ ਗਏ। ਰਾਜੇ ਨੇ ਉਸ ਦਾਸੀ ਨੂੰ ਬੰਦੀ ਬਣਾ ਲਿਆ ਤਾਂ ਦਾਸੀ ਨੇ ਛੋਟੀ ਰਾਣੀ ਦੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਸਭ ਕਰਤੂਤਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਨਿਸ਼ਕ ਅਤੇ ਮਾਇਆ ਰਾਜੇ ਦੀਆਂ ਹੀ ਸੰਤਾਨਾਂ ਹਨ। ਰਾਜਾ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਲਾਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਰਾਣੀ ਤੇ ਦਾਸੀ ਨੂੰ ਭੁੱਖੇ ਸ਼ੇਰ ਅੱਗੇ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਵੱਡੀ ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਲੈ ਆਇਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਖੁਸ਼ੀ ਖੁਸ਼ੀ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪਏ ।