ਇਸ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਕਦੇ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਕਿਉਂਕਿ ਗੱਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਇਸ ਤੇਸੋਚਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਇਸ ਦਾ ਖਿਆਲ ਰਿਹਾ ਜਰੂਰ। ਇਨਾ ਕੁ ਕਹਿ ਦਿਆਂ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਮੈਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਨੇ ਉਹ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ... ਨਰੋਪਾ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਗੀਤ, ਨਾਚ ਲੱਭਣ, ਮੇਰੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵੀ ਇਹੋ ਹੈ।
ਓਮ ਮਣੀ ਪਦਮੇ ਹੁਮ
ਕੰਵਲ ਵਿਚ ਨਗ
ਸ਼ੁਕਰਾਨਾ। ਅਨੰਦ ਮੰਗਲ।
ਅਧਿਆਇ ਸੱਤਵਾਂ
ਠੀਕ ਹੈ। ਸੁਣ ਗਈ ਕਾਪੀ ਖੁਲ੍ਹਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼। ਹੁਣ ਮੇਰਾ ਘੰਟੇ ਦਾ ਪੀਰੀਅਡ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਘੰਟਾ ਸੱਠ ਮਿੰਟਾਂ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਸੱਤਰ, ਅੱਸੀ, ਨੱਬੇ, ਸੋ... ਗਿਣਤੀ ਤੋਂ ਪਾਰ ਵੀ। ਜੇ ਇਹ ਮੇਰਾ ਘੰਟਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਜਿਡਾ ਹੋਣਾ ਪਵੇਗਾ ਇਸ ਨੂੰ, ਮੈਂ ਇਸ ਜਿਡਾ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ।
ਪਿਛੋਂ ਲਿਖੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਜਾਰੀ ਹੈ।
ਅੱਜ ਦੀ ਸਭਾ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹੜਾ ਨਾਮ ਲੈਣਾ ਹੈ ਪੱਛਮ ਨੇ ਨਹੀਂ ਸੁਣਿਆ- ਮਲੂਕਾ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਡੇ ਅਨੁਭਵੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਹੈ। ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਮਲੂਕ ਦਾਸ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਲੂਕਾ ਲਿਖਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਬੱਚਾ ਹੋਵੇ, ਨਹੀਂ ਨਹੀਂ, ਜਿਵੇਂ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਹੈ ਈ ਬੱਚਾ ਸੀ।
ਉਸ ਬਾਰੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿਚ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ ਗੱਲਾਂ। ਬਾਕੀ ਜ਼ਬਾਨਾ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਉਲਥਾਉਣ ਲਈ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਲਗੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਮਲੂਕਾ ਅਦਭੁਤ ਹੈ, ਡੂੰਘਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਬੜੇ ਟੀਕਾਕਾਰ, ਵਿਦਵਾਨ, ਖੋਜੀ ਹਨ, ਤੁਸੀਂ ਹੈਰਾਨ ਹੋਵੋਗੇ ਮਲੂਕਦਾਸ ਉਪਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਟਿਪਣੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਕਿਉਂਕਿ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਉਡੀਕ ਕਰਨੀ ਪਈ। ਮੈਂ ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਆਖਿਆਕਰ ਹਾਂ, ਕੀ ਪਤਾ ਆਖਰੀ ਵੀ ਹੋਵਾਂ।
ਇਕ ਮਿਸਾਲ :
ਅਜਗਰ ਕਰੇ ਨਾ ਚਾਕਰੀ ਪੰਛੀ ਕਰੇ ਨਾ ਕਾਮ।
ਦਾਸ ਮਲੂਕਾ ਕਹਿ ਗਏ ਸਬ ਕੇ ਦਾਤਾ ਰਾਮ।
ਮੈਂ ਇਹਦਾ ਅਨੁਵਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦਾਂ। ਸਹੀ ਅਨੁਵਾਦ ਨਹੀਂ ਹੋਇਗਾ ਤੇ ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਮੈਂ ਜ਼ੁਮੇਵਾਰ ਨਹੀਂ। ਗਰੀਬ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕੌਲ ਏਨੀ ਅਮੀਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮਲੂਕੇ ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ - ਸੱਪ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਵਾਸਤੇ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਦਾ, ਪੰਛੀ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਮਲੂਕਾ ਆਖਦਾ ਹੈ ਇਸ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ
