ਚਰਨ ਕਮਲ ਕੀ ਮਉਜ

ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਰਣਧੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ (1878 - 1961) ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਵਿੱਚ ਦੀਖਿਆ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸਲ ਨਾਮ ਬਸੰਤ ਸਿੰਘ ਸੀ, ਦਾ ਜਨਮ 7 ਜੁਲਾਈ, 1878 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੁਧਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਨਾਰੰਗਵਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸ. ਨੱਥਾ ਸਿੰਘ ਪੰਜਾਬੀ, ਉਰਦੂ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਨਾਭਾ ਰਾਜ ਦੀ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਜੱਜ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੇ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਸਰਦਾਰਨੀ ਪੰਜਾਬ ਕੌਰ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ਰਧਾਲੂ, ਉੱਘੇ ਅਤੇ ਸੰਤ ਗੁਰਸਿੱਖ, ਭਾਈ ਭਗਤੂ ਦੀ ਸੱਤਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਸਨ ਜੋ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਚੇਲੇ ਸਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਰਣਧੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਪਾਸੋਂ ਵਿਦਵਤਾ ਅਤੇ ਮਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਧਾਰਮਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਗੁਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਨਾਭਾ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਫੋਰਮੈਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਵਿੱਦਿਆ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇੱਕ ਚੰਗੇ ਖਿਡਾਰੀ ਵੀ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਕਾਲਜ ਦੀ ਹਾਕੀ ਟੀਮ ਲਈ ਕਪਤਾਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ, ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਬ੍ਰਿਜ ਭਾਸ਼ਾ, ਫ਼ਾਰਸੀ, ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਡੂੰਘੀ ਸੂਝ ਅਤੇ ਵਿਦਵਤਾ ਭਰਪੂਰ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਿਲ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ ਪੱਤਰਾਂ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਦੀ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਗੁਰਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਧਰਮ ਤੇ ਪੂਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਉੱਤਮ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਅਖੌਤੀ 'ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ' ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ (ਦੋ ਧਾਰੀ ਤਲਵਾਰ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ) ਦੀ ਦਾਤ ਬਖਸ਼ੀ।...