ਸੋਚ ਦਾ ਸਫ਼ਰ (ਭਾਗ ਪਹਿਲਾ)

ਪ੍ਰੋ. ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਇੱਕ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਮਾਤਾ ਪਰਮਾ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਪਿੰਡ ਸਲਹਦ, ਐਬਟਾਬਾਦ (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਮਾਇਆ ਦੇਵੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1897 ਵਿੱਚ ਮਿਸ਼ਨ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਤੋਂ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੀ.ਏ. ਲਈ ਡੀ.ਏ.ਵੀ. ਕਾਲਜ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਪਰੰਤੂ ਸਾਇੰਸ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਵਜ਼ੀਫ਼ਾ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੀ.ਏ. ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ। ਉਹ 1900 ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਗਏ। ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਟੋਕੀਓ ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨੀ ਅਤੇ ਜਰਮਨ ਭਾਸ਼ਾ ਸਿੱਖੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਟੋਕੀਓ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਵਿੱਚ ਉਦਯੋਗਿਕ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ। ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਲਈ ਉਸਦਾ ਪਿਆਰ ਬੇਅੰਤ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਾਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ। ਪ੍ਰੋ. ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਿੱਖ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਜਗਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨੈਤਿਕ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੋ. ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜੰਗਲਾਤ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਨ ਦੇਹਰਾਦੂਨ (1907-1918) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਸਾਇਣਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗਵਾਲੀਅਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ (1919-1923) ਨਾਲ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।...