ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਆਪਣਾ ਅਗਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਕਿਵੇਂ ਚੁਣੇਗਾ?
3 ਮਈ ਨੂੰ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਲੋਕ 2022 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਸੰਘੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵੋਟਾਂ ਪਾਉਣਗੇ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨਗੇ ਕਿ ਅਗਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਕੌਣ ਹੋਵੇਗਾ।
ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਵੋਟਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ?
ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਿਲੱਖਣ ਚੋਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਲਈ ਵੋਟ ਪਾਉਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਐਤਕੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਲਈ ਲਗਭਗ 18 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਯੋਗ ਵੋਟਰਾਂ ਦਾ ਲਗਭਗ 98% ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
ਯੂਕੇ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ "ਫਸਟ ਪਾਸਟ ਦ ਪੋਸਟ ਸਿਸਟਮ" ਦੇ ਉਲਟ - ਜੋ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਇਸ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਨੇ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੋਟਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਭਾਵੇਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੂਰਨ ਬਹੁਮਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਵੋਟਰ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦਰਜਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਪਹਿਲੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ 50% ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੋਟਾਂ ਨਹੀਂ ਜਿੱਤਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵੋਟਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਦੁਬਾਰਾ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਦੁਹਰਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕੋਈ ਬਹੁਮਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਲੈਂਦਾ।
ਇਸ ਵਾਰ ਕਿਸਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ?
ਇਸ ਵਾਰ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ 150 ਸੀਟਾਂ ਅਤੇ ਸੈਨੇਟ ਦੀਆਂ 76 ਸੀਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 40 ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਵੋਟਿੰਗ ਹੋਵੇਗੀ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪਾਰਟੀਆਂ ਹਨ: ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਲਿਬਰਲ-ਨੈਸ਼ਨਲ ਗੱਠਜੋੜ। ਬਹੁਮਤ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 76 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਬਹੁਮਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਛੋਟੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਜਾਂ ਆਜ਼ਾਦ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਰਾਜ ਅਤੇ ਸੰਘੀ ਦੋਵਾਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਛੋਟੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਲਈ ਵੋਟ ਸ਼ੇਅਰ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਵੇਲੇ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਕੌਣ ਹੈ?
ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ 2022 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਹੁਮਤ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਸਭਾ ਵਿੱਚੋਂ 78 ਸੀਟਾਂ ਅਤੇ ਗੱਠਜੋੜ ਨਾਲ 57 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਸਨ।
ਪਰ ਇੱਕ ਹਾਊਸ ਸੀਟ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਜੇਕਰ ਲੇਬਰ ਇਸ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਦੋ ਸੀਟਾਂ ਗੁਆ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਬਹੁਮਤ ਤੋਂ ਵਾਂਝੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਗੱਠਜੋੜ ਨੂੰ 19 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ, ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਉਸਨੇ 2022 ਦੀਆਂ ਵੋਟਾਂ ਦੌਰਾਨ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਤੋਂ ਹਾਰੀਆਂ ਸਨ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਲਈ ਕਿਹੜੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਉੱਠੇ ਹਨ?
ਐਂਥਨੀ ਅਲਬਾਨੀਜ਼ ਪਿਛਲੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਚੋਂ ਹੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 30 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਦੇ ਇੱਕ ਦਿੱਗਜ ਨੇਤਾ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ 2022 ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦਾ ਦੌਰ ਮਾਣਿਆ, ਉਹ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਯਹੂਦੀ ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮੋਫੋਬੀਆ ਵਰਗੇ ਵੰਡਪਾਊ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਆ ਗਏ ਹਨ।
ਅਲਬਾਨੀਜ਼ ਨੂੰ ਪੀਟਰ ਡੁਟਨ ਦੁਆਰਾ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ 2022 ਦੀ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਿਬਰਲ-ਨੈਸ਼ਨਲ ਗੱਠਜੋੜ ਦੇ ਮੁਖੀ ਬਣੇ ਸਨ। ਉਹ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਕੱਟੜ ਰੂੜੀਵਾਦੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ, ਡੁਟਨ ਕੋਲ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲਾਂ - ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਕਈ ਵਾਰ ਸਮਾਜਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਬੋਲਣ ਕਾਰਨ ਵਿਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਹਨ।
ਐਤਕੀ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੁੱਦੇ ਕੀ ਹਨ?
ਇਸ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਦੀ ਵਧ ਰਹੀ ਲਾਗਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵੋਟਰਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। 2022 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਤਣਾਅ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਅਲਬਾਨੀਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਈ ਨੀਤੀਆਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਨੂੰ ਘੱਟ ਰੱਖਣਾ, ਅਤੇ ਯੋਗ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟੈਕਸ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ, ਊਰਜਾ ਛੋਟ ਅਤੇ ਕਿਰਾਏ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਆਦਿ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨੇ ਮਈ 2022 ਵਿੱਚ ਅਲਬਾਨੀਜ਼ ਦੇ ਚੁਣੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ 12 ਵਾਰ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲੋਨ ਲੈਣ ਵਾਲਿਆਂ 'ਤੇ ਵਾਧੂ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ ਹੈ।