ਪੋਰਸ- ਠੀਕ ਏ ਮੰਤ੍ਰੀ ਜੀ, ਰੋਗ ਉਠਦਿਆਂ ਹੀ ਰੋਕਣਾ ਸਿਆਣਪ ਏ । ‘ਦਵਾ ਨਾਲੋਂ ਉਪਾ ਚੰਗਾ'।
ਦਾਅ ਦਾਤਾ ਵੰਝ ਵਰਿਆਮ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੀ ਹੋਣੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕੋਈ ਉਮੈਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੰਮ ਦੇ ਬਨਣ ਦੀ। ਕੋਈ ਦਾਅ ਹੀ ਚੱਲ ਗਿਆ ਹੋਵੇਗਾ।
ਸ਼ੁਕਰ ਕਰ ! ਇਹ ਖਰਾਤ ਕਰਨ ਦਾ ਵੇਲਾ ਹੈ । 'ਦਾਅ, ਪੁੱਤ ਤੇ ਮੀਂਹ ਕੋਈ ਰੋਜ਼ ਰੋਜ਼ ਪਏ ਹੋਏ ਹਨ।'
ਭੋਲਿਆ ਤੂੰ ਤਾਂ ਬੜੀਆਂ ਅਜੀਬ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਏਂ । ਭਲਾ 'ਦਾਈਆਂ ਕੋਲੋਂ ਪੇਟ ਕਦੀ ਗੁੱਝੇ ਰਹੇ ਨੇ।'
ਇਹ ਕੀ ਬਣ ਗਿਆ ਵੇਖਦੇ ਵੇਖਦੇ ਕਿ 'ਦਾਈਆਂ ਦੇ ਨਸੇ, ਹਲ ਵਾਂਹਦੇ ਡਿਠੇ' ਕਿੱਥੇ ਇਹ ਬੜੇ ਆਲਮ ਤੇ ਕਿੱਥੇ ਪੰਜਾਲੀਆਂ ਮੋਢਿਆਂ ਉੱਤੇ, ਰੱਬ ਵੀ ਬੜਾ ਬੇਪਰਵਾਹ ਹੈ।
ਦੁੱਲੇ ਨੇ ਪਹਿਲੋਂ ਪਹਿਲ ਉਸਨੂੰ ਸੌ ਰੁਪਿਆ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਮੁੱਛਾਂ ਨੂੰ ਦਾਹੜੀ ਨਾਲੋਂ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਕਰਤਬ ਦੁੱਲੇ ਨੇ ਨਿਹਾਲੇ ਕੋਲੋਂ ਸਿੱਖ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਰਲਾ ਵੀ ਕੁਝ ਜਵਾਨ ਹੀ ਸੀ ਤੇ ਜਵਾਨੀ ਵਾਲੀ ਬੇ-ਪਰਵਾਹੀ ਦਾ ਪੱਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਛੱਡਿਆ।
ਰਾਮੋ-ਆਹੋ ਜੀ, ਤੁਸਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਚੀਜ਼ ਹੱਥ ਜੋ ਨਾ ਆਈ ਹੁਣ ਉਸਨੂੰ ਨਿੰਦਣਾ ਹੀ ਹੈ। ਕਿ 'ਦਾਖੇ ਹੱਥ ਨਾ ਅਪੜੇ ਆਖੇ ਥੂਹ ਕੌੜੀ।'
ਅੰਤ ਦਿਨ ਗੁਜਾਰ ਰੋ ਧੋ ਖਪ ਖਪਾ ਕੇ ਕਲੇਜੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਢਕਣ ਆ ਹੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ‘ਦਾਗ਼ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ ਸਜਣਾਂ ਵਾਲੇ, ਧੋਤਿਆਂ ਮੂਲ ਨਾ ਲਹਿੰਦੇ । ਪਰ ਦਿਨ ਕਟੀ ਹੋਣ ਲਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਮੰਗਤੀ—ਬੱਚੀਉ ! ਸੁਹਾਗਣ ਹੋਵੋ, ਦਾਨ ਕੀਤਾ ਕਰੋ । 'ਦਾਣ ਤੋਂ ਕਲਿਆਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।'
ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਜਦ ਲੋੜ ਵੇਲੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਘਰੋਂ ਅੰਨ ਮਾਤਰ ਅੰਗੀਕਾਰ ਕਰਦੇ ਸੇ, ਤਦ ਉਸ ਘਰ ਵਾਲੇ ਦੇ ਅੰਨ ਨੂੰ, ਉਸਦਾ ਸਮਝਕੇ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਸੇ ਲਾਉਂਦੇ, ਪਰ “ਦਾਣਾ ਪਾਣੀ ਗੁਰੂ ਕਾ ਸਮਝਕੇ ਬਾਬਲ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਭੰਡਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਭੁੱਖ ਪੂਰਨ ਮਾਤਰ ਅੰਨ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦੇ ਸੇ ।
ਪੁੰਨੂੰ ! ਇਹ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰਨਾ, ਨਾ ਜਾਣੀਏ ਕੀ ਮਾਮਲਾ ਏ । ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਉਹ ਨਾ ਹੋਵੇ ਜੋ 'ਦਾਣਿਆਂ ਨਾਲ ਘੁਣ ਵੀ ਪਿਸ ਜਾਇ।'
ਸਾਡਾ ਇਸ ਪਾਸੇ ਆਉਣ ਦਾ ਸੁਪਨੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਖਿਆਲ ਨਹੀਂ ਸੀ; ਪਰ ਦਾਣੇ ਦਾਣੇ ਉੱਤੇ ਮੁਹਰ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਸੱਚੀ ਹੈ।