ਰਲੇ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਜਦ ਵੀ ਵੇਖੋ ਕਿਸੇ ਸਾਮੀ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਵਿੱਚ ਵਹੀਆਂ ਹੀ ਫੋਲਦਾ ਦਿਸਦਾ ਹੈ । ਕਰੇ ਵੀ ਕੀ ? ‘ਭੁੱਖਾ ਕਿਰਾੜ ਵਹੀਆਂ ਫੋਲੇ' ਹੱਟੀ ਉਤੇ ਕੰਮ ਜੋ ਘੱਟ ਗਿਆ।
ਅਸਾਂ ਆਖਿਆ ਹੋਰ ਮਿਹਨਤ ਕਰੀਏ ਮੁੰਡੇ ਜਵਾਨ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਗ਼ਰੀਬੀ ਹਟੇਗੀ। ਪਰ 'ਭੁੱਖਾ ਜਦ ਮੂਲੀ ਖਾਏ, ਮੂਲੀ ਭੁਖ ਅਗਲੇਰੀ ਲਾਏ', ਸਗੋਂ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੋਟੀ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਆਪਣੇ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਵਧੀਕ ਪੈ ਗਈ ਹੈ।
ਗ਼ਰੀਬੀ ਹੱਥੋਂ ਤੰਗ ਆ ਕੇ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਲੋਈ ਵੇਚਣੀ ਕੀਤੀ। ਗਾਹਕ ਆਖੇ ਪੈਸੇ ਫਿਰ ਲੈ ਜਾਈਂ। ਅਖੇ ਭੁੱਖਾ ਜੋਰੂ ਵੇਚੇ ਤੇ ਰੱਜਿਆ ਹੁਦਾਰੀ ਮੰਗੇ।
ਭੁੱਖੀ ਸਾਮੀ ਸੀ, ਉਸ ਪਾਸੋਂ ਕੀ ਮਿਲਣਾ ਸੀ ? ‘ਭੁੱਖਾ ਦੇਂਦਾ ਬੁੱਥਾ’ ਉਲਟਾ ਅੱਖਾਂ ਕੱਢਣ ਲੱਗਾ।
ਮੈਂ ਚੋਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਪਰ ਨੀਅਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਭੁੱਖ ਨੇ ਲਚਾਰ ਕੀਤਾ, ਅਖੇ 'ਭੁੱਖਾ ਮਰੇ ਕੀ ਨਾ ਕਰੇ।
ਅਤੁੱਟ ਲੰਗਰ ਗੁਰੂ ਕਾ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਸੀ । 'ਭੁੱਖਿਆਂ ਨੂੰ ਬੇਰ, ਤਿਹਾਇਆਂ ਨੂੰ ਗੰਨੇ' ਜੋ ਮੂੰਹ ਮੰਗੋ ਝੱਟ ਮਿਲਦਾ ਸੀ।
ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦੁੱਖ ਰੋਵਾਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਹੀ ਮਾਰੀ ਜਾਵੇ। ਅਖੇ ‘ਭੁੱਖੇ ਅੱਗੇ ਬਾਤ ਪਾਈ, ਉਸ ਕਿਹਾ ਰੋਟੀ।' ਸੱਚ ਹੈ ਹਰ ਇੱਕ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹੀ ਗਰਜ਼ ਪਿਆਰੀ ਹੈ।
ਦੂਜਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਕਿ ਮੁੰਡਾ ਵੀ ਸੁੱਖ ਨਾਲ ਸੱਤੇ ਕੁਲਾਂ ਤਾਰਨ ਵਾਲਾ ਨਿਕਲਿਆ। ਜਿਉਂ ਦੀ ਉਸ ਨੇ ਹੋਸ਼ ਸੰਭਾਲੀ ਹੈ, ‘ਭੁੱਖੇ ਦੀ ਧੀ ਰੱਜੀ ਤੇ ਖੇਹ ਉਡਾਉਣ ਲੱਗੀ' ਵਾਲੇ ਚਾਲੇ ਫੜ ਲਏ ਹਨ।
ਨਵੈਣੀ --ਲੋਕਾਂ ਰੁੜ੍ਹ ਜਾਣਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਲ ਤੂੰ ਨਾ ਜਾਇਆ ਕਰ। ਪ੍ਰੇਮ ਦਾ ਤਾਇਆ- ਲੋਕ ਤਾਂ ਐਵੇਂ ਲੂਤੀਆਂ ਲਾ ਕੇ ਤਮਾਸ਼ਾ ਵੇਖਦੇ ਨੇ 'ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਾਂ ਇਹ ਗੱਲ ਏ ਅਖੇ 'ਭੁੱਖੇ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਦੇਖ ਨਾ ਸਕਾਂ ਤੇ ਰੱਜੇ ਨੂੰ ਵੇਖ ਜਰ ਨਾ ਸਕਾਂ' ਐਵੇਂ ਨਹੀਂ ਕਹਿਣਾ, ਮੇਰਾ ਪ੍ਰੇਮ ਤਾਂ ਸੱਤਾਂ ਧੀਆਂ ਜਿਹਾ ਪੁੱਤਰ ਏ।
ਉਸ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤਾਂ ਮਾਨੋ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਲੋੜ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪਰ ਅਸਲ ਗੱਲ ਉਲਟੀ ਹੈ। ਅਸਲ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਪਣਾ ਸੁਭਾ ਹੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਾ ਬੈਠਾ ਹੈ ਕਿ ਭੁੱਖੇ ਪਏ ਮਰਾਂਗੇ ਤੇ ਮੌਜਾਂ ਪਏ ਕਰਾਂਗੇ।
ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਵਰਗੇ ‘ਭੁੱਖੇ ਬਾਂਕੇ ਤੇ ਟਾਪਾਂ ਦੇ ਵੈਰੀ' ਕਈ ਵੇਖੇ ਨੇ । ਬਾਹਰੋਂ ਜਿਵੇਂ ਨਵਾਬ ਹੋਣ ਤੇ ਅੰਦਰੋਂ ਬਸ ਰੱਬ ਹੀ ਰਖੇ।
ਹਰੀ ਢਿੱਡੋਂ ਭੁੱਖੀ ਹੈ, ਪਰ ਦਿਖਾਵਾ ਬੜਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਖੇ 'ਭੁੱਖੇ ਮਰੇ ਹਗਾਈ ਠਣਕੇ।'