ਚਲਾਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁਖ ਕਿੱਥੇ ? 'ਭੋਲੇ ਕੱਟੇ ਹੀ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਦੇ ਨੇ।'
ਕਦੀ ਦਗਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਕਿਸੇ ਨਾਲ, ਇਸੇ ਲਈ ਹਰ ਦਮ ਸੁਖੀ ਰਹੇ ਹਾਂ । ਠੀਕ ਹੈ, 'ਭੋਲਾ ਭਾ ਨਾ ਪਛੋਤਾ।'
ਜੋ ਜੀ ਕਰਦਾ ਈ, ਵਾਹ ਲਾ ਲੈ। ਤੇਰੇ ਛੋਕਰੇ ਨੇ ਤਾਂ ਉਹੀ ਸਬਜ਼ੀ ਵੇਚਣੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਹਾਲ ਹੈ ਅਖੇ ਭੋਂ ਭੋਂ ਭੜਵਿਆ ਉਗੂ ਦੇ ਚੱਕ।
ਰਲਾ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਤੁਸਾਡੀ ਰੋਹੀ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵੇਖ ਚਿੱਤ ਖਿੜ ਗਿਆ। ਸਿਆਣਿਆਂ ਨੇ ਸੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਜ਼ਮੀਨ ਰੋਹੀ, ਮੈਂਹ ਲੋਹੀ, ਤਲਵਾਰ ਸਰੋਹੀ, ਰੰਨ ਜੱਟੀ, ਹੋਰ ਸਭ ਖਾਣ ਦੀ ਚੱਟੀ ਏ।
ਹਰ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਜ਼ਰੂਰ ਕੀਤਾ ਕਰੋ। 'ਭੌਂ ਵਾਹਿਆਂ, ਫਸਲ ਗਾਹਿਆਂ, ਜਾਨ ਨਹਾਇਆਂ ਹੀ ਠੀਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਤੇਰੀ ਹਰ ਗੱਲ ਮੰਨਦੀ ਹਾਂ, ਪਰ ਤੂੰ ਫਿਰ ਵੀ ਰੁੱਸਿਆ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਏਂ। ਤੇਰੀ ਤਾਂ ਉਹੀ ਗੱਲ ਏ ਅਖੇ ‘ਭੰਨ ਘੜਾਈਆਂ ਢੇਡਲੀਆਂ ਬੂਥੜੀ ਓਹੋ।'
ਦਿਨ ਢਲਣ ਲੱਗਿਆਂ ਕੋਲੰਬੂ ਦੇ ਬਜ਼ਾਰਾਂ ਤੇ ਲੰਮੇ ਜਹਾਜ਼ੀ ਸਫਰ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਦੇ ਧੰਧਿਆਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾ ਕੇ ਮੈਂ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਨਿਯਤ ਕੀਤੀ ਥਾਂ ਤੇ ਜਾ ਪੁੱਜਾ। ‘ਭੰਨੀ ਟੁਟੀ ਦਾ ਪਤਣ ਮੇਲਾ।
ਜੇ ਤੂੰ ਅੰਤ ਇਹੋ ਪਿੱਛਾ ਦੇਵਣਾ ਸੀ, ਐਡੀਆਂ ਮਿਹਨਤਾਂ ਕਾਹੇ ਕਰਾਈਆਂ ਨੀ । ਏਹਾ ਹਦ ਹੀਰੇ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਸਾਡੀ, ਮਹਿਲ ਚਾੜ੍ਹ ਕੇ ਪੌੜੀਆਂ ਚਾਈਆਂ ਨੀ।
ਜੁੱਤੀ ਉਤੇ ਮੁੱਲ ਬੜਾ ਲੱਗਾ ਹੈ । 'ਮਹਿੰਗਾ ਰੋਵੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਤੇ ਸਸਤਾ ਰੋਵੇ ਬਾਰ ਬਾਰ' ਕੁਝ ਚਿਰ ਹੰਢੇਗੀ ਤਾਂ ਸਹੀ।
ਪਾਠਕ ਹੈਰਾਨ ਹੋਣਗੇ ਕਿ ਜਦ ਇਸ ਨਾਵਲ ਦੇ ਸਭਨਾਂ ਪਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਮੰਗੀਆਂ ਮੁਰਾਦਾਂ ਦੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਹੁਣ ਹੋਰ ਲਿਖਣਾ ਕੀ ? ਮਕਿਉਂ ਪਰੇ ਉਜਾੜ ਬਾਕੀ ਹੈ ?
ਸਰਦਾਰ ਜੀ, ਗੱਲ ਤਾਂ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕਹੀ ਜੇ ਅਖੇ ਜੇ 'ਮੱਕੇ ਜਾਣਾ ਤੇ ਮਜੌਰਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਪੁਛਣਾ ? ਜਦ ਕੰਮ ਆਪ ਹੀ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਦਖ਼ਲ ਦੀ ਕੀ ਲੋੜ ?
ਸਿਆਣਿਆਂ ਨੇ ਐਵੇਂ ਨਹੀਂ ਜੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਕੱਖ ਨਾਲ ਵੀ ਰੱਖ। ਮਖਟੂ ਪੁੱਤ ਤੇ ਖੋਟਾ ਪੈਸਾ ਔਖੇ ਵੇਲੇ ਕੰਮ ਆ ਹੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।