ਜੇ ਤੂੰ ਮੁੜ ਕੇ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਗਿਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੇਰਾ ਚੰਮ ਉਧੇੜ ਦਿਆਂਗਾ। ਜਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਬੋਲ ਚਾਲ ਨਹੀਂ, ਤੇਰਾ ਕਿਹਾ ਮਿਤਰਾਨਾ ਹੋਇਆ ?
ਜੇ ਸੱਸ ਸਹੁਰਾ ਨੂੰਹ ਨੂੰ ਧੀ ਸਮਝਣ ਤੇ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਪੇ ਜਾਣੇ ਤਾਂ ਟੱਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿੱਤ ਦੀ ਕੁੜ ਕੁੜ ਤੇ ਦੁਫੇੜ ਬਹੁਤ ਹੱਦ ਤੀਕ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਏਗੀ ਤੇ ਮਾਪੇ ਪੁੱਤ੍ਰ, ਧੀਆਂ, ਭੈਣਾਂ, ਭਰਾ, ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਚੰਨ ਤਾਰੇ ਵਾਂਗੂ ਵੇਖਣਗੇ।
ਰਾਤ ਦਾ ਕਾਫੀ ਹਿੱਸਾ ਉਸ ਨੇ ਇਸੇ ਸੋਚ ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਾਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਚਿੱਠੀ ਪਾਵੇ ਤਾਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਵੇ। ਤੇ ਜੇ ਨਾ ਪਾਈ ਗਈ ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਉਹ ਬੇਵਕੂਫ ਜਿਹਾ ਯੂਸਫ ਕੋਈ ਹੋਰ ਹੀ ਚੰਨ ਚੜ੍ਹਾ ਬਹੇ ।
ਇਕ ਦਿਨ ਜਹਾਨੇ ਦੀ ਤ੍ਰੀਮਤ ਫੌਜੋ, ਭਾਗ ਭਰੀ ਦੇ ਘਰ ਆਈ । ਭਾਗ ਭਰੀ ਹੈਰਾਨ ਸੀ ਇਹ ਚੰਨ ਕਿਧਰੋਂ ਚੜ੍ਹ ਆਇਆ। ਕਿਤਨਾ ਚਿਰ ਫੌਜੋ ਬੈਠੀ ਬੱਚੇ ਦਾ ਹਾਲ ਪੁੱਛਦੀ ਰਹੀ।
ਓੜਕ ਰੋ ਧੋ ਮਾਪਿਆਂ ਆਂਦਰ ਦਿੱਤੀ ਤੋੜ, ਸੁੱਟ ਗਏ ਟੁਕੜੀ ਚੰਦ ਦੀ ਰੱਬ ਨੂੰ ਰਾਖਾ ਛੋੜ।
ਉਹ ਪੂਰੇ ਉਸਤਾਦਾਂ ਦਾ ਚੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ; ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਕਸਰ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ ਤੇ ਕੰਮ ਵਿੱਤੋਂ ਵੱਧ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
"ਮੈਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵੇਖਣ ਤੋਂ ਬੇਜ਼ਾਰ ਹਾਂ ।” ਬਸ ਇਤਨੀ ਗੱਲ ਦਾ ਮੇਰੇ ਮੂੰਹੋਂ ਨਿਕਲਣਾ ਸੀ ਕਿ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਚੰਡਾਲ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ, ਤੇ ਮੇਰੇ ਫੜਦਿਆਂ ਫੜਦਿਆਂ ਮੱਥਾ ਲਹੂ ਲੁਹਾਣ ਕਰ ਲਿਆ।
ਇਹ ਉੱਕਾ ਹੀ ਛਿੱਤਰ ਦਾ ਮਿੱਤਰ ਹੈ, ਇਸ ਦੀ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਮਗਰੋਂ ਚੰਡ ਬਹਾਉਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਤਦ ਹੀ ਠੀਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤੇ ਕੰਮ ਦਾ ਧਿਆਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ।
ਲਾਲ ਚੰਦ, ਤੂੰ ਸ਼ਾਮੂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨਾ ਜਾਈਂ । ਤੈਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਚੰਡ ਚੜ੍ਹੇਗਾ। ਤੂੰ ਉਸ ਦੀ ਧੀ ਜੱਸ ਨੂੰ ਜੋ ਕੱਢੀ ਫਿਰਦਾ ਏਂ।
ਇਸ ਮੁਕੱਦਮੇ ਨੇ ਸਾਡੀ ਤੇ ਚੰਡ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਸਾਰੀ ਜ਼ਮੀਨ ਗਹਿਣੇ ਪੈ ਗਈ ਹੈ।
ਹਾਂ ਜੀ, ਹੁਣ ਮੁੰਡਾ ਬਿਲਕੁਲ ਠੀਕ ਏ । ਚੰਗੇ ਵੇਲੇ ਕਿਸੇ ਮੱਤ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਅਸੀਂ ਦਿੱਲੀ ਲੈ ਆਏ। ਜੇ ਮੰਡੀ ਬੈਠੇ ਰਹਿੰਦੇ ਤਾਂ ਮੁੰਡੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਗਵਾ ਬੈਠਦੇ !
ਭਾਈ ਨਾਨਕ ਸਿੰਘ, ਕਲਮੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਹੈ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿੰਡ ਦਾ ਪੀਝਾ ਹੈ, ਏਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿਲ ਦਾ ਕਰੜਾ ਹੈ। ਮਿਹਨਤੋਂ ਰੂਹ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦਾ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਚੰਗੀ ਮੰਦੀ ਸੁਣਦਾ ਨਹੀਂ।