ਛੋਟੀ ਉਮਰੇ ਹੀ ਮੋਹਨ ਨੂੰ ਵਟਾਲਾ ਛੱਡ ਕੇ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਅੰਨ ਜਲ ਚੁਗਣਾ ਪਿਆ। ਦੋ ਨਿਆਸਰੀਆਂ ਜਿੰਦਾਂ ਦੇ ਤਨ ਪੇਟ ਦਾ ਭਾਰ ਇਸੇ ਅਨਾਥ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਸੀ।
ਪਰ ਸ਼ੋਕ ! ਉਸ ਹਨੇਰੇ ਕਾਲੇ, ਅੰਧਾ ਧੁੰਧੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸ਼ਰਾਬ ਅਜਿਹੀ ਵਧੀ ਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਘਟਣੀ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਰਹੀ, ਸਗੋਂ ਦੂਣ ਸਵਾਈ ਹੋ ਗਈ।
ਉਸ ਦੀਆਂ ਸੁਰੇਸ਼ ਬਾਰੇ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣ ਸੁਣ ਕੇ ਉਹ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਕੀ ਇੰਨਾ ਭੋਲਾ ਭਾਲਾ ਆਦਮੀ ਵੀ ਅੰਦਰੋਂ ਇੰਨਾ ਕਾਲਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਏ? ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਗੱਲ ਬਾਤ ਤੇ ਬਾਹਰਲੀ ਰਹਿਣੀ ਬਹਿਣੀ ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਮਨ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਪ੍ਰਗਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ।
ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਮਾਤਾ ਭਾਗਵੰਤੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਤੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਰੰਡੀ ਜਨਾਨੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਭਾਗਵੰਤੀ ਦਾ ਅੰਦਰਲਾ ਸਾਹ ਅੰਦਰ ਤੇ ਬਾਹਰਲਾ ਬਾਹਰ ਰਹਿ ਗਿਆ।
ਚਾਚੇ ਨੇ ਭਰਾ ਦੀ ਸਾਰੀ ਖੱਟੀ ਕਮਾਈ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਪਾ ਲਈ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਵਿਚਾਰੇ ਯਤੀਮ ਭਤੀਜੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਰਾਂ ਤੇ ਰੁਲ ਰਹੇ ਹਨ।
ਧਰਮ ਚੰਦ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਗੁਣ ਸੀ ਮਿੱਠਾ ਬਣਨਾ- ਇਤਨਾ ਮਿੱਠਾ ਕਿ ਅਗਲੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਤੀਕ ਧਸ ਜਾਣਾ।
ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅੰਦਰ ਖਾਨੇ ਨਵਾਂ ਨਿਯਮ ਲਾਗੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਦੋਸਤ ਬਣ ਕੇ ਗਗਨ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ, ਇਸਤੇ ਮੈਨੂੰ ਉਸਦਾ ਅੰਦਰ ਕਾਲਾ ਕਾਲਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋਇਆ।
ਮੈਂ ਰੋਟੀ ਕਿਵੇਂ ਖਾਵਾਂ, ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਹੌਲ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਮ ਸਵੇਰ ਦਾ ਘਰੋਂ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਆਇਆ।
ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਨਨਾਣ ਭਰਜਾਈ ਦੀ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ, ਪਰ ਚੰਨੇ ਤੇ ਭਜਨੋਂ ਦੇ ਘਿਉ ਸ਼ੱਕਰ ਹੋਣ ਦਾ ਖਾਸ ਕਾਰਨ ਸੀ। ਹਰ ਨਵੀਂ ਵਹੁਟੀ ਨੂੰ ਓਪਰੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਹੇਲੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਾਰਨ ਭਜਨੋ ਤੇ ਠੀਕ ਢੁਕਦਾ ਸੀ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਕੀ ਦੱਸਾਂ, ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਮੈਨੂੰ ਕੀ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ ਹੀ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਅੱਗ ਲੱਗ ਉੱਠੀ। ਇਹੋ ਦਿਲ ਕਰੇ ਕਿ ਸਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮਕਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰਾਤੋ ਰਾਤ ਭੰਨ ਕੇ ਅੰਦਰ ਪਾ ਲਵਾਂ।
ਅੱਗੇ ਜਾਂਞੀ ਘੋੜੇ, ਘੋੜੀਆਂ, ਗੱਡੀਆਂ, ਬੋਤੇ ਲਿਆ ਕੇ ਕੁੜੀ ਵਾਲੇ ਦਾ ਅੰਤ ਲਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ।