ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਹਾਵਰੇ

ਤੂੰ ਕਿਉਂ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਏਂ ਬੇ-ਫਾਇਦਾ, ਪਾਗਲ ਹੋ ਜਾਏਂਗੀ, ਕਾਇਆਂ ਨੂੰ ਰੋਗ ਲਾ ਬੈਠੇਂਗੀ।

ਇਹ ਗੱਲ ਸੁਣਕੇ ਉਹ ਕੜਿਆਲੇ ਚੱਬਣ ਲੱਗਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹੁਣੇ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਖਾ ਜਾਏਗਾ।

ਲੋਕੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋ ਗਏ । ਤਮਾਸ਼ਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਬਾਵੀ ਬਾਂਦਰਾਂ ਦੇ ਤਮਾਸ਼ੇ ਤੇ ਉਹ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੋਈ। ਜਦ ਬਾਂਦਰੀ ਰੁੱਸ ਬੈਠੀ ਤਾਂ ਬਾਵੀ ਦੇ ਹਾਸੇ ਦਾ ਕੜ ਟੁੱਟ ਪਿਆ।

ਵੀਰ ਨਾਨਕ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ 'ਚਿੱਟੇ ਲਹੂ' ਨੂੰ 'ਕਾਗਤਾਂ ਦੀ ਬੇੜੀ' ਤੇ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ 'ਪਿਆਰ ਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਵਸਾਇਆ ਜਿੱਥੇ ਸਾਡੇ ਇਸ ਚਿੱਟੇ ਲਹੂ ਸਾਹਿੱਤ ਦੀ ਕਾਇਆ ਕਲਪ ਜਿਹੀ ਹੋ ਭਾਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਵਿਆਪਕਤਾ ਦੀ ਰੰਗ ਭੂਮੀ ਤੇ ਆਪਣੀ ਆਨ ਸ਼ਾਨ ਨਾਲ ਕਲੋਲਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗਾ।

ਪਿਉ ਨੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ- ਬਾਜ ਆ ਜਾ, ਪਾਪੀਆ ! ਦੁਸ਼ਟਾ! ਤੇਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਭਾਂਬੜ ਬਾਲ ਦਿੱਤਾ ਏ ਮੇਰੇ ਕਾਲਜੇ ! ਸਾਨੂੰ ਕਿਉਂ ਜੱਗ ਵਿੱਚ ਬੇ-ਇੱਜ਼ਤ ਕਰਨ ਲੱਗਾ ਏਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਨਾਲ।

ਅੱਜ ਦੀਆਂ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਰੂਪੀ ਗੱਲਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਕਲੇਜੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਛੇਕ ਨਾ ਪਾਇਆ, ਨਾ ਹੀ ਲੱਤਾਂ ਦੀਆਂ ਠੋਹਕਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿੰਡੇ ਤੇ ਕੋਈ ਲਾਸ ਪਾਈ।

ਇਹ ਮਿੱਠੀ ਜਿਹੀ ਮੁਸਕਾਣੀ ਤੇ ਭੋਲੀ ਜਿਹੀ ਅਦਾ 'ਸਲੀਮ' ਦੇ ਕਲੇਜੇ ਵਿੱਚ ਖੁੱਭ ਗਈ ਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਉਸ ਦਾ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹੋ ਗਿਆ।

ਧੀ ਦਾ ਡੁੱਬ ਕੇ ਮਰ ਜਾਣਾ ਸੁਣ ਕੇ ਮਾਂ ਦੇ ਕਲੇਜੇ ਹੌਲ ਪੈ ਪਿਆ। 

ਵੱਟੀਆਂ ਦਲੀਜਾਂ ਨਾਲ ਪਲੰਘ ਨਿਵਾਰੀ ਦੇ, ਡੁਲ੍ਹ ਪਏ ਹਾਸੇ, ਐਨੀ ਲੰਮੀ ਇੰਤਜ਼ਾਰੀ ਦੇ । ਰੱਬ ਰੱਖੇ ਕਾਇਮ ਕਲੇਜੀ ਪਈ ਠੰਢ ਨੂੰ; ਘੁੱਟ ਘੁੱਟ ਰੱਖਣ ਮੁਹੱਬਤਾਂ ਦੀ ਗੰਢ ਨੂੰ।

ਵਿਧਵਾ ਨੂੰ ਉਪਕਾਰ ਕੌਰ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਚੰਗੀਆਂ ਲੱਗੀਆਂ ਪਰ ਪਿਛਲੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਆ ਗਈਆਂ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅੱਗੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਧੋਖਾ ਖਾ ਚੁੱਕੀ ਸੀ; ਸੋ ਉਸ ਦੇ ਜੀ ਵਿੱਚ ਸੰਸਾ ਉੱਠ ਖੜੋਤਾ, ਘਬਰਾ ਪਿਆ ਕਿ ਕਿਤੇ ਇਸ ਮਿਠਾਸ ਵਿੱਚੋਂ ਵੀ ਦੁੱਖ ਨਾ ਨਿਕਲੇ। ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਬਰਾ ਲੈ ਕੇ ਉੱਠ ਖੜੋਤੀ ਤੇ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ 'ਫੇਰ ਆਵਾਂਗੀ ਕਲੇਜਾ ਮੁੱਠ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਚਲੀ ਗਈ।

ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਪੰਝੀ ਕੁ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤ੍ਰ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ । ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਦਿਲ-ਚੀਰਵੀਆਂ ਚੀਕਾਂ, ਪਿਉ ਦੇ ਠੰਢੇ ਹਾਵੇ, ਨੈਣਾਂ ਦੇ ਕਲੇਜੇ-ਵਿੰਨ੍ਹਵੇਂ ਵਿਰਲਾਪ, ਭਰਾਵਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖ ਤੇ ਸੰਤਾਪ, ਇਸਤ੍ਰੀ ਦੀਆਂ ਗੁੱਝੀਆਂ ਹਾਹੀਂ, ਆਂਢੀਆਂ-ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਦੇ ਹਮਸੋਸ ਤੇ ਸਾਕਾਂ ਅੰਗਾਂ ਦੇ ਕੀਰਨੇ, ਅਜਿਹਾ ਕਰੁਣਾ-ਰਸ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬੰਨ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਰਾਹ-ਚੱਲਦੇ ਵੀ ਕਲੇਜੇ ਫੜ ਫੜ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਪੁੱਤ ਦੀ ਬਿਪਤਾ ਮਾਂ ਕੋਲੋਂ ਝੱਲੀ ਨਾ ਗਈ, ਉਸ ਦਾ ਕਲੇਜਾ ਪਾਟਣ ਲੱਗਾ ਤੇ ਉਹ ਬੋਲਿਆਂ ਵਾਂਗ ਕੁਰਲਾਉਣ ਲੱਗ ਪਈ।