ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਅਸਰ ਪਲ ਪਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਉਸ ਦਾ ਰੰਗ ਨੀਲਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਹੋਸ਼ ਉੱਡਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ।
ਚੰਗਾ ਜੀ ! ਕਾਹਨੂੰ ਮੁਫ਼ਤ ਦੀ ਹੈ ਹੈ, ਖਹਿ ਖਹਿ ਲਾਈ ਏ ? ਤੁਰੋ । ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਤੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਰਾਹ ।
ਉਸ ਨੇ ਬਥੇਰੇ ਹੇਰ ਫੇਰ ਕੀਤੇ ਪਰ ਜੱਟ ਕਾਬੂ ਨਾ ਹੀ ਆਇਆ। ਜੱਟ ਮੁਕੱਦਮੇ ਭੁਗਤ ਭੁਗਤ ਕੇ ਸਮਝਦਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇੱਕ ਦਿਨ ਜਦੋਂ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਨੇ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਤੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪੇਟ ਜਕੜਿਆ ਜਿਹਾ ਲਗਦਾ। ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਾ ਪਚਦੀ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹੇਠਾਂ ਹੀ ਹੇਠਾਂ ਬਹਿੰਦਾ ਜਾਂਦਾ। ਉਹਦਾ ਸਰੀਰ ਸੁੱਕ ਸੁੱਕ ਕੇ ਤੀਲਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਅਜੇ ਵੀ ਵੇਲਾ ਹੈ, ਜੇ ਸੰਭਲ ਜਾਉ, ਤੇ ਰੋਗ ਦੀ ਅਸਲੀ ਅਹੁਰ ਲੱਭੋ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਛੇਤੀ ਹੀ ਵਕਤ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਚੀਕ ਪੁਕਾਰ ਕਿਸੇ ਠੋਸ ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਸਚਾਈ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਕੇ ਦੇਸ ਵਿੱਚ ਹੇਠਲੀ ਉੱਤੇ ਆਉਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਏਗੀ।
ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਝਗੜਾ ਕਿਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸੀ ਪਰ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਉੱਥੋਂ ਲੰਘਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਜੱਫੋ ਜੱਫੀ ਹੋਏ ਹੋਏ ਸਨ ਤੇ ਹੇਠ ਉੱਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ।
ਪੋਸਤੀ ਦੀ ਤੀਵੀਂ ਸਾਹਮਣੇ ਬੈਠ ਕੇ ਲੱਗੀ ਵਿਰਲਾਪ ਕਰਨ--"ਹਾਇ ਤੇਰੇ ਇਸ ਪੋਸਤ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲੱਗ ਜਾਏ, ਤੇਰੇ ਇਸ ਅਮਲ ਨੂੰ ਹੂੰਝਾ ਨਾ ਆ ਜਾਏ..."
ਪੁੰਨਿਆਂ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਭੈਣਾਂ ਭਰਾਵਾਂ ਨਾਲੋਂ ਹੁੰਦੜ ਹੇਲ ਸੀ। ਪੰਦਰਾਂ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਉਮਰੇ ਉਸ ਨੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਲਈ ਤਾਂ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਖ਼ਿਆਲ ਵਿੱਚ ਪੁੰਨਿਆਂ ਹੁਣ ਹੋਰ ਬਹੁਤਾ ਚਿਰ ਕੁਆਰੀ ਰੱਖਣ ਜੋਗੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਤੇ ਇਹੋ ਸਬੱਬ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਕਾਲਜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਾਖ਼ਲ ਕਰਾਇਆ।
ਤੇਰੀ ਜਾਗ ਹੁਣ ਕੁਝ ਬਣਾ ਕੇ ਰਹੇਗੀ। ਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਹੁਲੀਆ ਵਟਾ ਕੇ ਰਹੇਗੀ।
''ਸੱਚੀਂ ਸੀਮਾਂ, ਤੂੰ ਤੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁਲਾਰਾ ਖਾ ਗਈ ਏਂ। ਅਜੇ ਕੁੱਲ ਡੇਢ ਵਰ੍ਹਾ ਤਾਂ ਹੋਇਆ ਮੈਨੂੰ ਪਿੰਡੋਂ ਗਿਆ, ਉਦੋਂ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਸਾਂ ਤੂੰ । ਗਿੱਠ ਕੁ ਜਿੰਨੀ ਗੁੱਡੀ ਜਿਹੀ ਲਗਦੀ ਸੈਂ, ਝਾਟਾ ਤੇਰਾ ਖਿੰਡਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਚੁੰਨੀ ਲੈਣ ਦਾ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਉਂਦਾ।”
''ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੇ ਫਿਰ ਹੋਰ ਕਿੱਥੇ ਰਿਹਾ ਸੀ ? ਬਸ ਲੱਗ ਗਿਆ ਪਤਾ। ਇਹ ਮੁੰਡਾ ਹੁਣ ਹੱਥੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਜਾਂਦਾ ਏ। ਪਰ ਕਰਾਂ ਕੀਹ ਸ਼ਿਬੂ, ਡਰਦੀ ਮਾਰੀ ਹੱਤ ਨਹੀਂ ਕੱਢਦੀ।"
ਮਨ ਹਰਾਮੀ ਤੇ ਹੁੱਜਤਾਂ ਢੇਰ, ਲੈ ਖਾਂ ਫੜ ਪੂਣੀਆਂ, ਇੱਕ ਮੁੱਢਾ ਮੇਰਾ ਲਾਹ, ਕੰਮ ਦਾ ਘਾਟਾ ਏ, ਜੇ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ !