ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਹਾਵਰੇ

ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਿਯਮ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਕਿਸੇ ਲਾਭ ਦੀ ਖਾਤਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਾ ਤਦੋਂ ਹੀ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿੱਚ ਪੂਰਨ ਤੌਰ ਤੇ ਤੁਰੇ, ਜੇ ਉਸ ਉੱਤੇ ਪੂਰਾ ਇਤਬਾਰ ਰੱਖੇ।

ਉਹ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਤੇ ਮਰਦਾ ਫਿਰਦਾ ਏ ਤੇ ਉੱਧਰ ਕੁੜੀ ਵਿਚਾਰੀ ਸੱਸ ਦੇ ਕਾਬੂ ਆ ਦੋਜ਼ਖ ਭੋਗਦੀ ਏ। ਉਹਦੀ ਖਾਣ ਤੇ ਪਹਿਨਣ ਦੀ ਬਰੋਸ ਹੁੰਦੀ ਏ ; ਸੱਸ ਢਿੱਡ ਭਰਨ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ।

ਤੇਰਾ ਬੁਰਾ ਹੋਵੇ; ਇਹ ਕਾਰਾ ਕਰਕੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਤੂੰ ਸਾਡੇ ਪਾਸੋਂ ਕਿਹੜੇ ਜੁਗ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲਿਆ ਏ ; ਅਸਾਂ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਬੁਰਾਈ ਤੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤੀ।

ਤੁਸੀਂ ਤੇ ਕਿਸੇ ਛਾਬੇ ਵੀ ਪੂਰੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ । ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ ਤੇ ਉਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ । ਆਪ ਹੀ ਦੱਸੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕੀ ਹੋ ?

ਕੌੜੀ- ਜ਼ਬਾਨ ਸੜ ਜਾਏ ਜੋ ਕਦੀ ਚੰਗਾ ਮੰਦਾ ਬੋਲਿਆ ਹੋਵੇ, ਜਾਂ ਕੋਈ ਬੋਲੀ ਕਬੋਲੀ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ, ਨਹੀਂ ਤੇ ਸੱਸਾਂ ਸੌ ਸੌ ਖਾਬੜੇ ਕਰਦੀਆਂ ਨੇ ।
ਸੁਭਦਾਂ- ਮਾਂ ! ਤੂੰ ਕਿਹੜੀ ਗੱਲੋਂ ਕਸਰ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਏ, ਗਾਲ੍ਹੋ, ਬੋਲੀਓਂ, ਮਾਰੋਂ।

ਨਵਾਬ ਢੇਰੋ ਤੋਂ ਮਨਵਾਉਂਦਾ ਕਿ ਉਹ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ (ਨਵਾਬ ਦੇ ਪਿਉ) ਨੂੰ ਟੂਣਿਆਂ, ਜਾਦੂਆਂ ਨਾਲ ਮਾਰ ਦੇਵੇ ਪਰ ਢੇਰੋਂ ਹਾਮੀ ਨਾ ਭਰਦੀ । ਨਵਾਬ ਨੇ ਲਾਲਚ ਵੀ ਦਿੱਤੇ, ਡਰਾਇਆ ਵੀ, ਧਮਕਾਇਆ ਵੀ ਪਰ ਉਹ ਕਿਸੇ ਕੌਲੀ ਵਿੱਚ ਨਾ ਆਈ । ਢੇਰੋ ਕਹੇ, “ਹਾਏ, ਮੈਂ ਹੁਸ ਨਾਲ ਖੇਡ ਵੱਡੀ ਹੋਈ ਹਾਂ, ਇਹ ਅਨਰਥ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਲੱਗਾ ਈ ਪੁੱਤਰਾ।"

ਜਹਾਨੇ ਅਹਿਲਕਾਰ ਦੀ ਤ੍ਰੀਮਤ ਫਾਜੋਂ ਭਾਗਭਰੀ ਦੇ ਬੀਮਾਰ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਆਈ। ਉਹ ਮੁੰਡੇ ਨਾਲ ਨਿੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਤੇ ਹਰ ਗੱਲ ਦਾ ਪਟਾਖ ਪਟਾਖ ਜਵਾਬ ਲੈ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਹੁੰਦੀ। "ਨੀ ਮਿੜੇ ਇਹ ਤੇਰਾ ਪੁੱਤਰ ਕਿਸ ਉੱਤੇ ਗਿਆ ਐ ?" ਫਾਜੋਂ ਭਾਗਭਰੀ ਤੋਂ ਮੁੜ ਮੁੜ ਪੁਛਦੀ । ਤੇ ਭਾਗਭਰੀ ਹੱਸ ਛਡਦੀ, ਕਦੀ ਹੋਰ ਕੋਈ ਕਿੱਸਾ ਛੋਹ ਦਿੰਦੀ।

ਧੀਆਂ ਪੁੱਤਾਂ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮਤ ਲੈਣੀ ਹੁੰਦੀ ਏ । ਇਸ ਦਾ ਰਲਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਨਖੇੜ ਲਿਆ। ਵਿਆਹ ਚੰਗਾ ਹੋ ਗਿਆ।

(ਮੇਰੇ ਨਾਲ) ਰਾਤ ਦਿਨ ਕੁੱਤੇ ਦੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਹੁੰਦੀ ਏ । ਆਪਣੀ ਕਿਸਮਤ ਨੂੰ ਝੂਰਨੀ ਆਂ, ਜਦ ਕਦੀ ਜੀ ਨੂੰ ਉਬਾਲ ਆਉਂਦਾ ਏ, ਰੋ ਲੈਂਦੀ ਹਾਂ।

ਵਾਹ ਕਿਸਮਤ ਦਿਆ ਬਲੀਆ ; ਚਾੜ੍ਹੀ ਖੀਰ ਤੇ ਹੋ ਗਿਆ ਦਲੀਆ ।

ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਹਦਾ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਿਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ, ਹੁਣ ਹਾਲਤ ਇੱਥੋਂ ਤੀਕ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਕਿਸਮਤ ਦੇ ਮਾਰੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਪਾਣੀ ਤੀਕ ਨਹੀਂ ਪੁੱਛਦਾ, ਜਦੋਂ ਕੰਮ ਸੀ, ਹਰ ਪਾਸਿਓਂ ਸ਼ਾਹ ਜੀ, ਸ਼ਾਹ ਜੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।

ਕਿੱਥੇ ਬਹਿ ਰਿਹੋਂ ਜਾ ਕੇ ? ਕਿਸਮਤ ਸੌਂ ਗਈ ਮੇਰੀ, ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਚਿਰਕ ਲਗਾਵੇਂ, ਹੋਵੇ ਤਾਂਘ ਲਮੇਰੀ, ਚਾਤ੍ਰਿਕ ਵਾਂਗ, ਅਕਾਸ਼ੇ ਕਰ ਮੂੰਹ ਕੁਰਲਾਵਾਂ, ਦਿਲਬਰ ! ਦਸ ਛਡ ਤੈਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਵਸਥੀ ਰਿਝਾਵਾਂ ?