ਉਹ ਤੇ ਚੰਗੇ ਚੰਗੇ ਸਿਆਣਿਆਂ ਦੇ ਕੰਨ ਕਤਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਤੇਰੀ ਹੁਸ਼ਿਆਰੀ ਉਸ ਅੱਗੇ ਕੀ ਕਰੇਗੀ।
ਮੇਰੇ ਤੇ ਕਿਰਪਾ ਕਰ । ਜੇ ਤੈਨੂੰ ਹੋਰ ਕੋਈ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਜੋਗਾ ਨਹੀਂ ਲੱਭਦਾ ਤਾਂ ਕੰਧ ਨਾਲ ਹੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰੀ ਜਾ।
ਕੀ ਹੋਇਆ ਜੇ ਦੋ ਹਫਤਿਆਂ ਤੋਂ ਤੇਰੇ ਪੁੱਤ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਨਹੀਂ ਆਈ। ਐਵੇਂ ਤੂੰ ਕੰਧੀਂ ਲਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈਂ। ਉਹ ਵਿਚਾਰਾ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਲੱਗਾ ਹੋਣਾ ਹੈ।
ਪਿਤਾ ਮਰ ਗਿਆ, ਪਰ ਪੁੱਤਰ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਕੰਧੀ ਦੇਣ ਲਈ ਵੀ ਨਾ ਪੁੱਜ ਸਕਿਆ।
“ਤੈਨੂੰ ਨਾ ਪੁੱਛੀਏ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕਿਸ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛੀਏ। ਸਾਡੀ ਤੇ ਹੁਣ ਕੰਧੀ ਤੇ ਦੁੱਖੜੇ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਏ। ਘਰ ਬਾਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਫਿਕਰ ਤੈਨੂੰ ਈ ਏ ਨਾ।" ਪਿਆਰ ਭਰੇ ਲਹਿਜੇ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਬੋਲੀ।
ਸੋ ਮਾਪਿਆਂ ਅਤੇ ਧੀ ਵਿਚਾਲੇ ਇਹ ਅਜੋੜਤਾ, ਐਸੀ ਕੰਧ ਬਣ ਕੇ ਖੜੀ ਹੋ ਗਈ ਕਿ ਕਈ ਸਾਲ ਲੰਘ ਗਏ, ਪਰ ਪੁੰਨਿਆਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਮਸਲਾ ਹੱਲ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਉਂਦਾ।
ਮੱਤਾਂ ਸਾਰੇ ਜਹਾਨ ਨੂੰ ਦੇਣ ਵਾਲੇ, ਚੀਣਾ ਆਪਣਾ ਅੱਜ ਖਿਲਾਰ ਬੈਠੇ, ਦੇ ਕੇ ਨੇਉਤਾ ਜੱਗ ਨੂੰ ਏਕਤਾ ਦਾ, ਕੰਧਾਂ ਆਪਣੇ ਵਿੱਚ ਉਸਾਰ ਬੈਠੇ।
ਝਗੜਦੇ ਕਿਉਂ ਹੋ, ਕੰਡੀ ਚਾੜ੍ਹ ਕੇ ਵੇਖ ਲਓ ਕਿ ਚੀਜ਼ ਕਿੰਨੀ ਹੈ, ਇਸ ਨੇ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ।
ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਦੁਖੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕੰਡਾ ਹਉਮੈ ਹੈ। ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਮਨੁੱਖ ਵਿੱਚ ਹਉਮੈ ਵੱਧਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਵਧੇਰੇ ਦੁਖੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਕੰਡਾ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਸੁੱਖ ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਰਤ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸਾਥੀ ਨਾ ਕੋਲ ਖਲੋਣ ਜਾਂ, ਦਰਦੀ ਸਭ ਉਹਲੇ ਹੋਣ ਜਾਂ, ਲੁਕ ਜੀ-ਪਰਚਾਵੇ ਜਾਣ ਜਾਂ, ਸੁੱਖ ਸਾਰੇ ਕੰਡ ਵਲਾਣ ਜਾਂ, ਬਣ ਬਣੀਆਂ ਦਾ ਭਾਈਵਾਲ ਤੂੰ, ਰੱਬ ਜੀ ! ਰਹੁ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਤੂੰ ।
ਸਾਨੂੰ ਤੇ ਆਸ ਸੀ ਕਿ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚੋਂ ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਅੱਵਲ ਦਰਜੇ ਤੇ ਰਹੇਗਾ, ਪਰ ਚੁੱਪ ਚੁਪਾਤੇ ਹੀ ਸ਼ਾਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਕੰਡ ਲਾ ਦਿੱਤੀ। ਖ਼ੈਰ ਤਦ ਵੀ ਉਹ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ਤੇ ਰਹਿ ਹੀ ਗਿਆ।
ਮੇਰੇ ਪਾਸੋਂ ਕੀ ਭੁੱਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਜੋ ਤੁਸਾਂ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਦਿਲ ਫੇਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਕੰਡ ਨਾ ਦਿਉ । ਇਹ ਦਸ਼ਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਅਸਹਿ ਹੈ।