ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਹਾਵਰੇ

ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹਦੇ ਘਰ ਜਾਓ, ਚੰਗਾ ਭਾ ਸੁਭਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਵਿਤੋਂ ਵੱਧ ਸੇਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਜ਼ਰਾ ਜ਼ਰਾ ਗੱਲ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਭੜਥੂ ਪਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋ ਤੇ ਅਗਲੇ ਨੂੰ ਘਬਰਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋ। ਜਰਾ ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲਿਆ ਕਰੋ।

ਮੇਰੀ ਇਤਨੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਨਿਰਾਦਰ ਸਮਝਿਆ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਭਵਾਂ ਚੜ੍ਹ ਗਈਆਂ।

ਦੁਨੀਆਂ ਹੱਸਣ ਜਾਣਦੀ ਹੈ, ਹਸਾਣ ਨਹੀਂ । ਲੋਕੀ ਮੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਖਪਤ ਨੂੰ ਸ਼ੁਦਾ ਸਮਝਦੇ ਸਨ, ਫਿਰ ਮੇਰੀਆਂ ਭਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਕਿਸ ਪੂੰਝਣੀਆਂ ਸਨ।

'ਸੱਤਵੇਂ ਦਿਨ ਸਪੈਸ਼ਲ, ਸਲੂਨ ਭੀ ਚਲੀ ਗਈ, ਤੇ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਯਾਸੀਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਅਖੀਰਲੀ ਆਸ ਭੀ ਚਲੀ ਗਈ', ਪਾਦਰੀ ਨੇ ਮੂੰਹ ਫੇਰ ਕੇ ਭਰੀ ਹੋਈ ਵਾਜ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, 'ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਇਹ ਬੁੱਢਾ ਰੋਜ਼ ਇਥੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਹਰ ਗੱਡੀ ਦੇ ਹਰ ਡੱਬੇ ਵਿੱਚ ਤੱਕ ਕੇ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ—ਕੀ ਬੇਗਮ ਅੰਦਰ ਹੈ ? ਮੈਂ ਫੁੱਲ ਲਿਆਇਆ ਹਾਂ।

ਭਾਗ ਭਰੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਹਦ ਉਹਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਪੁੱਤਰ ਜੰਮਿਆ ਤੇ ਉਹ ਹੱਥ ਜੋੜਦੀ ਰੱਬ ਕਰਕੇ ਮਰੇ ਨਾਂਹ । ਤੇ ਸੀ ਵੀ ਕਿਤਨਾ ਗੋਰਾ । ਉਹਦੀਆਂ ਮੋਟੀਆਂ ਅੱਖਾਂ, ਭਰਿਆ ਭਕੁੰਨਿਆ ਜੁੱਸਾ, ਲੋਕੀਂ ਭਾਗ ਭਰੀ ਨੂੰ ਛੇੜਦੇ, 'ਨੀ ਰੰਨੇ ਤੂੰ ਤੇ ਕੁਸੇ ਨਾ ਪੁੱਤਰ ਛਪਾਈ ਆਂਦੈ" ਤੇ ਭਾਗ ਭਰੀ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਇਕ ਖੁੱਸਣ ਜਿਹੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ।

ਰੁਪਿਆ ਸਾਰਾ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਲੈ ਲਿਆ, ਰਸੀਦ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਲ ਗਈ। ਨਵਾਬ ਖਾਨ ਵਿਚਾਰਾ ਕਾਗਜ਼ ਦਾ ਪਰਜ਼ਾ ਹੱਥ ਫੜ ਕੇ ਭਰਿਆ ਪੀਤਾ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਆਇਆ ਤੇ ਫਿੱਸ ਪਿਆ।

ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਸੀ ਕਿ ਜਿਸ ਸਕੂਲ ਦਾ ਹੈੱਡਮਾਸਟਰ ਸੈਕੰਡ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਫ਼ਤਰ ਦਾ ਮਾਲਕ ਆਪਣੇ ਮੈਨੇਜਰ ਦਾ ਮਾਣ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਪਰਧਾਨ ਮੀਤ-ਪਰਧਾਨ ਦਾ ਭਰਮ ਭਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਰਾਜਾ ਆਪਣੇ ਵਜ਼ੀਰ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਕੋਈ ਗੜ-ਬੜ ਕਦੇ ਹੋ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ।

ਇਸ ਕਾਰਖ਼ਾਨੇ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ; ਪੇਟੀ ਦੇ ਉਪਰ ਉਪਰ ਮਾਲ ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਥੱਲੇ ਤੇ ਭਰਤੀ ਹੀ ਭਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਸਾਨੂੰ ਤੇ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਇਹੋ ਹੀ ਕੰਮ ਹੈ ; ਭਰਤ ਭਰਿਆ ਤੇ ਮੈਂ ਰਿਹਾ। ਫਿਰ ਉੱਠਿਆ ਤੇ ਇੱਕ ਦੋ ਚੱਕਰ ਇਧਰ ਉਧਰ ਦੇ ਕੱਢੇ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਖਾ ਕੇ ਫਿਰ ਸੌਂ ਰਿਹਾ।

ਉਹ ਜੁਆਨ ਸਰੀਰ ਸੀ; ਸੱਟ ਭਾਵੇਂ ਬਹੁਤ ਲੱਗੀ ਸੀ ਪਰ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਅੰਗੂਰ ਭਰ ਆਇਆ ਤੇ ਉਹ ਤੁਰਨ ਫਿਰਨ ਜੋਗਾ ਹੋ ਗਿਆ।

ਭੱਠ ਪਿਆ ਸੋਨਾ, ਜਿਹੜਾ ਕੰਨ ਪਾੜੇ।