ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਹਾਵਰੇ

ਕੀ ਕਾਂਗਰਸੀ ਦੇਸ਼ ਭਗਤਾਂ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਵੀ ਸੋਚ ਸਕਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੋਭ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਰੁੜ੍ਹ ਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਸੁਆਹ ਦਾ ਬੁੱਕ ਧੂੜ ਦੇਣਗੇ ?

ਮੇਰੀ ਵਹੁਟੀ ਬੜੇ ਸਖ਼ਤ ਸੁਭਾ ਦੀ ਸੀ। ਸਵੇਰੇ ਸਰਘੀ ਵੇਲੇ ਜਾ ਕੇ ਨੌਕਰ ਨੂੰ ਉਠਾ ਦਿੰਦੀ, 'ਵੇ ਮੂਜੂ ! ਉੱਠਦਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ? ਵੇਖ ਦਿਨ ਚੜ੍ਹਨ ਲੱਗੈ। ਸੁੱਸਰੀ ਵਾਂਗ ਸੁੱਤਾ ਪਿਐ, ਰੰਡੀ ਰਿਹਾ!' ਵਿਚਾਰਾ ਜੇ ਜ਼ਰਾ ਦੇਰ ਕਰਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਚੀਕਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ।

ਆਉ ਨੀ ਸਈਉ, ਰਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸੁਹਾਗ ਗਾਉ; ਮੇਰੀ ਧੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੈ।

ਜੰਗ ਅਨੇਕਾਂ ਇਸਤਰੀਆਂ ਦੇ ਸੁਹਾਗ ਲੁੱਟ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ।

ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਮੈਂ ਇਹ ਲੇਖ ਲਿਖਣ ਵਿੱਚ ਲੱਗਾ ਪਿਆ ਹਾਂ ਤੂੰ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਇਹ ਇਮਤਿਹਾਨ ਵਿੱਚ ਆ ਚੁੱਕਾ ਤੇ ਹੁਣ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦਾ, ਮੇਰੀ ਕੀਤੀ ਕਰਾਈ ਤੇ ਸੁਹਾਗਾ ਫੇਰ ਦਿੱਤਾ ਏ।

ਇੱਕ ਦਿਨ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਨੇ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਤੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੱਗੇ ਜਿਵੇਂ ਪੇਟ ਜਕੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਉਸ ਨੂੰ ਨਾ ਪਚਦੀ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹੇਠਾਂ ਹੀ ਹੇਠਾਂ ਬਹਿੰਦਾ ਜਾਂਦਾ। ਕੜੀ ਵਰਗਾ ਉਹਦਾ ਸਰੀਰ ਸੁੱਕ ਸੁੱਕ ਕੇ ਤੀਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। 

ਅੱਜ ਜੀ.ਟੀ. ਰੋਡ ਤੋਂ ਸਵੇਰੇ ਅੱਠ ਵਜੇ ਗਵਰਨਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਕਾਰ ਲੰਘਣੀ ਸੀ। ਵਿਚਾਰੇ ਸਿਪਾਹੀ ਸਵੇਰ ਦੇ ਸੁੱਕਣੇ ਪਏ ਹੋਏ ਹਨ ਪਰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਗਵਰਨਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਕਾਰ ਨਹੀਂ ਆਈ।

ਚਾਇਆ ਇੱਕ ਜੁਆਨ ਨੇ, ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਸੁੱਕਾ, ਵਿੱਚ ਪਤਾਲੀ ਖੱਡ ਦੇ ਸਿਰ ਪਰਨੇ ਵਾਹਿਆ।

ਸ਼ਾਮੂ ਜੂਠ ਦੀ ਕੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਉਂ। ਉਹ ਤੇ ਸਕੇ ਪਿਉ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਪੈਸਾ ਛੱਡਣ ਵਾਲਾ। ਕਈਆਂ ਦੇ ਝੁੱਗੇ ਚੌੜ ਕੀਤੇ ਸ਼ਾਮੂ ਨੇ। ਜਿਸ ਕਿਸੇ ਵੀ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਹੱਥ ਭੇੜਿਆ ਏ, ਸੁੱਕਾ ਨਹੀਂ ਬਚਿਆ। ਦਾ ਲੱਗੇ ਤੇ ਸਮੂਲਚਾ ਈ ਨਿਗਲ ਜਾਂਦਾ ਏ।

ਇਹ ਟਿੱਚਰ ਉਸ ਨਾਲ ਕਰਕੇ ਤੁਸੀਂ ਨੇ ਸੁੱਕੀਂ ਕੱਖੀਂ ਅੱਗ ਲਾ ਦਿੱਤੀ। ਉੱਥੇ ਤੇ ਲੜਾਈ ਮੱਚਣ ਦਾ ਡਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।

ਲਗਦੀ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਸੁਹਾਗ ਟਲਦਾ ਹੈ। ਆਂਢੀ ਗੁਆਂਢੀ ਸੁੱਕੇ ਸੰਘ ਅੜਾ ਕੇ ਘਰ ਤੁਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਜਦੋਂ ਦੀ ਕੰਦਲਾ ਨੇ ਹਵੇਲੀ ਵਿੱਚ ਕਦਮ ਰੱਖਿਆ, ਬੀਮਾਰ ਜਾਗੀਰਦਾਰ ਦੇ ਸੱਤ ਤੇ ਵੀਹ ਖੈਰੀਂ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ। ਅੱਜ ਹੋਰ ਕੱਲ੍ਹ ਹੋਰ ਕੋਈ ਤਿੰਨਾਂ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਰਾਜ਼ੀ ਬਾਜ਼ੀ ਹੋ ਗਿਆ । ਜਾਗੀਰਦਾਰ ਆਪ ਹੈਰਾਨ ਸੀ ਤੇ ਫਿਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਰਵੇਲ ਨੇ ਉਹਨੂੰ ਕਿਹਾ, "ਕੋਈ ਕੋਈ ਪੈਰ ਵੀ ਜਿਹਾ ਹੋਣਾ ਜਿਸ ਦੇ ਪੈਣੇ ਨਾਲ ਸੁੱਕੇ ਬਾਗ਼ ਵੀ ਹਰੇ ਹੋਈ ਗਛਣੈਨੁ"।