ਜੋ ਕੁਝ ਹੋਣਾ ਸੀ ਹੋ ਗਿਆ, ਗੱਲ ਤੇ ਮੁੜਨੀ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਲਈ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਫੜ ਕੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੈਠਣ ਦਾ ਕੀ ਲਾਭ ?
ਮੁਆਫ਼ ਕਰਨਾ, ਅੱਜ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗੱਲ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਈ, ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਪਰ ਜੇ ਤੁਹਾਡੀ ਥਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਸਾਨੀ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਸੰਘੀ ਨਹੁੰ ਦੇਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ। ਪੂਰਨ ਚੰਦ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁੜੱਲ ਚੜ੍ਹਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ।
ਰਾਣੋ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦਾ ਬੱਚਾ ਹੱਥਾਂ ਪੈਰਾਂ ਉੱਤੇ ਹੋ ਜਾਏ । ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਸਭ ਔਕੜਾਂ ਸਹਾਰ ਕੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਦਿਨ ਹੋਰ ਕੱਟਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ।
ਊਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਹੀ ਉਹ ਸਮਝ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਪੂੰਜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਦਾਹਵੇਦਾਰ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਉਹ ਬਰਾਬਰ ਸੋਚਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਨਵੇਂ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੱਥਾਂ ਤੇ ਪਾਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇਹ ਕਾਕਾ ਐਨਾ ਭੋਲਾ ਤੇ ਗ਼ਰੀਬ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਨਿਰਾ ਗਊ, ਪਰ ਹੁਣ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਹੱਥਾਂ 'ਚੋਂ ਨਿੱਕਲਦਾ ਜਾਂਦਾ ਏ, ਕਿਸੇ ਦੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ, ਆਪ ਹੁਦਰੀਆਂ ਕਰਦਾ ਏ।
ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਫਿਤਰਤ ਬੜੀ ਅਨੋਖੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਸੰਭਲ ਕੇ ਚੰਗੀ ਤਰਬੀਅਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਬਣ ਸਕਦੇ ਨੇ, ਪਰ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜੇ ਉਲਟੇ ਪਾਸੇ ਪੈ ਗਏ ਤਾਂ ਸਮਝੋ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਹੱਥਾਂ ਚੋਂ ਗਏ।
ਭਾਵੇਂ ਬਚਨੋ ਦੀ ਜਿਉਣੇ ਨਾਲ ਮੁਲਾਹਜ਼ੇਦਾਰੀ ਰਹੀ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਪੈਰੋਂ ਪੈਰ ਪਿਛਾਂਹ ਹਟਦੀ ਗਈ ਸੀ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਮੁਲਾਹਜ਼ੇਦਾਰੀਆਂ ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਬਾਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਅੱਗ ਦੇ ਮੱਠੀ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੀ ਠਰਨੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਫਿਰ ਵੀ ਬਚਨੋ ਨੇ ਜਿਊਣੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਹੇਠ ਰੱਖਣਾ ਚੰਗਾ ਸਮਝਿਆ।
ਇਹਨੀਂ ਦਿਨੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁਸ਼ਪਾ ਦੇ ਵਿਆਹ ਲਈ ਉਚੇਚੀ ਕਾਹਲੀ ਇਸ ਕਰਕੇ ਵੀ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਵੇਲੇ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਹੇਠ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਕਿਸੇ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਛੱਡਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ।
ਸ਼ਰਾਬ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਵੇਖੀਆਂ ਹਨ, ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਸੋਹਣੇ ਜਵਾਨ ਇਸ ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਹੱਥ ਅਜਿਹੇ ਵਿਕੇ ਕਿ ਬਲ, ਸਰੂਪ...ਧਨ, ਗੁਣ, ਮਾਨ, ਆਦਿ ਸਭ ਗਵਾ ਬੈਠੇ।
ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਭੈੜੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਆ ਗਏ ਜੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਮਾਂ ਪਿਉ ਦੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਹੋਣ ਲੱਗੇ। ਅਸੀਂ ਕਾਹਨੂੰ ਕਦੀ ਏਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵੇਖੀਆਂ ਸੁਣੀਆਂ ਸੀ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਇਸ ਮੁੰਡੇ ਵੱਲ ਵੇਖ ਵੇਖ ਕੇ ਹੱਥ ਵੱਢ ਵੱਢ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਪਾਉਨੀ ਆਂ। ਕਿਤੇ ਰੱਬ ਸਾਡੀ ਪਿਛਲੀ ਵਰੇਸ ਵਿੱਚ ਲਾਜ ਰੱਖੇ!
ਜੱਟ- (ਅੰਗੂਠਾ ਲਾ ਕੇ) ਹੱਛਾ ਸ਼ਾਹ, ਰੱਬ ਤੇਰਾ ਭਲਾ ਕਰੇ ! ਅਸਾਂ ਤੇ ਹੱਥ ਵੱਢ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੇ ਨੇ। ਅੱਗੇ ਜਿਵੇਂ ਤੇਰਾ ਸਾਈਂ ਕਰਾਵੇ, ਕਰੀਂ।
ਜੋਤਸ਼ੀ ਦੇ ਆਖੇ ਲੱਗ, ਜਦੋਂ ਸਾਡੇ ਸਬੰਧੀ 15 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਆਸਾਮ ਗਏ ਤਾਂ ਸੈਂਕੜੇ ਰੁਪਏ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਰੋੜ੍ਹ ਕੇ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਮਗਰੋਂ ਹੱਥ ਲਮਕਾਂਦੇ ਆਏ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਯਕੀਨ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਜੋਤਸ਼ੀ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਹਾਲਾਤ ਤੋਂ ਹੀ ਅਨੁਭਵ ਕਰਕੇ ਅਟਕਲ-ਪੱਚੂ ਜਵਾਬ ਦੇ ਦੇਂਦੇ ਹਨ।