ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਹਾਵਰੇ

ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਜਿਹੜਾ ਅੰਬ ਤੋੜਦਾ ਕਾਬੂ ਆ ਗਿਆ, ਉਸ ਦੀ ਐਸੀ ਮੁਰੰਮਤ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਫਿਰ ਇਧਰ ਮੂੰਹ ਨਾ ਕਰੇਗਾ।

ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਦੂਸਰੀ ਵਾਰੀ ਖਾਜਾ ਅਬੁਲਹਸਨ ਦੀ ਜ਼ਬਾਨੀ ਬੜਾ ਜੋਰਦਾਰ ਹੁਕਮ ਭੇਜਿਆ ਕਿ ਮਹਾਬਤ ਖਾਂ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਲੜਾਈ ਮੁੱਲ ਨਾ ਲੈ ਬੈਠੇ।

ਜਦੋਂ ਸਿੱਖ ਬਾਬੇ ਨੇ ਥਾਣੇ ਜਾ ਕੇ ਰਾਂਝੇ ਦੀ ਹੱਥਕੜੀ ਆਪਣੀ ਜ਼ਾਮਨੀ ਦੇ ਕੇ ਖੁਲਾਈ ਤਾਂ ਓਹ ਅੱਥਰੂ ਭਰਕੇ ਬਾਬੇ ਦੇ ਚਰਨੀਂ ਦੇ ਪਿਆ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, 'ਬਾਬਾ ! ਤੂੰ ਮੇਰਾ ਪਿਉ ਹੈਂ ਤੇ ਮੈਂ ਤੇਰਾ ਪੁੱਤ ਹਾਂ । ਤੂੰ ਬਿਨ ਦੰਮਾਂ ਸਾਨੂੰ ਮੁੱਲ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ, ਅੱਲਾ ਰਹਿੰਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਤੱਕ ਜੀਵੇਂ !

ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਪਿੱਛੋਂ ਇੱਥੇ ਆਇਆ ਸੀ ਪਰ ਮੁੜਦੇ ਪੈਰੀਂ ਹੀ ਵਾਪਸ ਚਲਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਵੀ ਨਹੀਂ ਅਟਕਿਆ।

ਮੈਂ ਤੇ ਬੜਾ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ ਆਂ, ਪਈ ਵਕੀਲ ਨੇ ਸ਼ਾਮੂ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਮੂਧੇ ਮੂੰਹ ਸੁੱਟਿਆ ਏ।

ਕਿਸਮਤ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਅਜੇਹਾ ਮੂਧੇ ਮੂੰਹ ਮਾਰਿਆ ਕਿ ਅਸੀਂ ਮੁੜ ਕੇ ਸੰਭਲ ਨਹੀਂ ਸਕੇ । ਸਾਨੂੰ ਹੋਣੀ ਨੇ ਖਾਕ ਸ਼ਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੇਰੀ ਬੇਦੋਸ਼ੀ ਧੀ ਨੂੰ ਧੱਕਾ ਦੇ ਛੱਡਿਆ ਏ। ਸ਼ਾਲਾ ! ਜਾਈਆਂ ਦੇ ਪੇਸ਼ ਆਵੇ ਨੂੰ, ਕਰ ਪਰਾਇਆਂ ਤੇ ਆਵਨੀਂ ਜਾਇਆਂ । ਬੱਚੇ ਮਰਣ ਨੇ ਤੇ ਮੂਲੀ ਪੁੱਟਿਆਂ ਟੋਆ ਹੋਵੇ ਨੇ।

ਇਹ ਖਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਉਸ ਦਾ ਮੂੰਹ ਉਤਰ ਗਿਆ, ਉਹ ਤੇ ਅੱਵਲ ਰਹਿਣ ਦੀ ਆਸ ਲਾਈ ਬੈਠਾ ਸੀ, ਪਰ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਗਿਆ।

ਪਰ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਰੰਗ ਵੇਖੋ ! ਉਹੋ ਹੀ, ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਲਲਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਪਾਸੇ ਕੰਬ ਉੱਠਦੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਨੇ ਮੌਤ ਵਿਚ ਭੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਹੱਸਦਿਆਂ ਤੱਕਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਮੱਥੇ ਉੱਤੇ ਤਿਉੜੀਆਂ ਪੈਂਦਿਆਂ ਹੀ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਪੈਂਚਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਾਣ ਖ਼ੁਸ਼ਕ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਤੇ ਮੂੰਹ ਉੱਤੇ ਹਵਾਈਆਂ ਉੱਡ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ, ਜਿਸ ਦੀ ਕੀਰਤੀ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਗਗਨ-ਮੰਡਲ ਦੇ ਅਸੰਖ ਤਾਰਿਆਂ ਵਾਂਗ ਚਮਕ ਰਹੀ ਸੀ, ਉਹੀ ਅੱਜ ਬੇ-ਬੱਸ ਉਦਾਸ ਤੇ ਦੁਖੀ ਸੀ।

ਜੋ ਸਾਡੇ ਪਾਸੋਂ ਸਰਦਾ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਹਾਜ਼ਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ; ਵੱਧ ਮੂੰਹ ਨਾ ਅੱਡੋ ; ਇਹ ਗੱਲ ਤੁਹਾਡੇ ਵਰਗੇ ਪਰਚਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਸੋਭਦੀ ਨਹੀਂ।

ਬਹੁਤਾ ਮੂੰਹ ਅੱਡੋਗੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਮੱਖੀਆਂ ਹੀ ਪੈਣਗੀਆਂ।

ਇਹ ਗੱਲ ਹੈ ਸਰਾਸਰ ਝੂਠ ਪਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਆ ਗਈ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਵਿਚਾਰੇ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਪਲੀਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।