ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਹਾਵਰੇ

ਇਹ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਭਾਵੇਂ ਮੁੰਡਾ ਜਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਹੈ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਗੁਥਲਾ। ਦਲੀਲ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਹੱਦ ਮੁਕਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਬਹਿਸ ਕਰਦਿਆਂ ਸੁਣੋਗੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਰੂਹ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ।

ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨੇ ਆਖਿਆ, 'ਡਾਕਟਰ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸਚ-ਮੁੱਚ ਨਮੂਨੇ ਦਾ ਜੀਵਨ ਹੈ, ਜੇ ਮੇਰਾ ਭਰਾ ਉਸ ਨਮੂਨੇ ਤੇ ਚੱਲੇ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਹੋਰ ਕੀਹ ਲੈਣਾ ਹੈ ?" ਬਾਬੂ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਝੱਲੀਏ ! ਆਪਣਾ ਅੱਗਾ ਪਿੱਛਾ ਭੀ ਕੁਝ ਸੋਚਿਆ ਈ, 'ਸੋਚਣ ਦੀ ਕਿਹੜੀ ਗੱਲ ਏ ? ਡਾਕਟਰ ਕੋਈ ਭੁੱਖਾ ਪਿਆ ਮਰਦਾ ਏ ?' 'ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਤਾਂ ਕੋਈ ਜ਼ਿਮੇਂਵਾਰੀ ਨਹੀਂ । ਕੱਲੀ ਜਾਨ ਹੈ ਜੋ ਮਰਜੀ ਪਿਆ ਕਰੇ।
'ਪਰ ਇਹ ਭੀ ਤਾਂ ਬਹਾਦਰੀ ਏ ਨਾ, ਪਈ ਖ਼ਰਚ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਭੀ ਕੋਈ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਧਿਰ ਭੀ ਕੋਈ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਤੇ ਫਿਰ ਇਨਸਾਨ ਇੰਨਾ ਪੜ੍ਹ ਜਾਏ, ਤੇ ਫੇਰ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੱਦਾਂ ਲਾਹ ਛੱਡੇ।

“ ..... ਐਨੇ ਚਿਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਅਖ਼ਬਾਰ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਉਸ ਦੇ ਮਜ਼ਮੂਨਾਂ ਕਰ ਕੇ ਅੱਗੇ ਨਾਲੋਂ ਦੂਣੀ ਛਪਣ ਲੱਗ ਪਈ ਏ। ਜੇ ਪੰਜ ਦਸ ਰੁਪਈਏ ਵਧਾ ਦੇਂਦੇ ਤਾਂ ਕਿੱਧਰ ਦਾ ਹਨੇਰ ਆ ਚਲਿਆ ਸੀ। ਜੇ ਚਲਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਬੈਠੇ ਰੋਵੋਂਗੇ ਕਰਮਾਂ ਨੂੰ।"

ਮੇਰੀ ਜਾਇਦਾਦ ਗਈ ਤੇ ਜਾਨ ਮੇਰੀ ਪਹਿਲੋਂ ਗਈ। ਹਾਇ ਓਏ ਹਨੇਰ ਸਾਈਂ ਦਾ! ਤਰਲਿਆਂ ਨਾਲ ਦਮੜੀ ਦਮੜੀ ਜੋੜੀ ਸੀ, ਮਹਾਰਾਜ ਮੇਰੀ ਜਾਨ ਵੀ ਲੈ ਲਉ।

ਸਲੀਮਾ ਸਹਿਮੀ ਹੋਈ ਉਸ ਦੇ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਫੇਰ ਬੋਲੀ, ''ਵੇ ਵੀਰਾ, ਇਹ ਕੀ ਹਨੇਰ ਮਾਰਨ ਲੱਗਾ ਏਂ, ਹੋਰ ਲੱਗਾ ਏਂ ਸਾਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਾਉਣ।”

ਸੁਰਜੀਤ ਦੀ ਕੁੜੀ ਦੀਆਂ ਸਹੇਲੀਆਂ ਸਾਡੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਸਮਾਨ ਨੇ। ਜੇ ਸਾਡੀ ਉਹਨਾਂ ਮੇਜ਼ ਤੇ ਖ਼ਾਤਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਕੀ ਹਨੇਰ ਹੋ ਜਾਏਗਾ ? ਸਾਡੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ਰਾਰਤ ਨਹੀਂ।

ਨਾਨਕ ਸਿੰਘ, ਪੰਜਾਬੀ ਲਿਖਾਰੀ ਦਾ ਇਹ ਬੜਾ ਵਾਧਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਡਿਗਰੀਦਾਰ, ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਹਨੇਰਾ ਪੱਖ ਦੱਸਣੋਂ ਕੰਨੀ ਕਤਰਾਂਦੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਾਂ ਦਾ ਇਹ ਮੁਫੀਦ, ਆਪਣੇ ਲਈ ਔਗੁਣਾਂ ਦਾ ਧਮਾਲ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਔਗੁਣ ਨੂੰ ਔਗੁਣ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

ਇੰਨਾ ਉਸ ਦੀ ਸਮਝ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ ਕਿ ਪੁੱਤਰ ਬਾਰੇ ਉਹ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਲੈ ਕੇ ਬੈਠੀ ਹੈ, ਪਰ ਕੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ? ਇਸ ਬਾਰੇ ਉਹ ਅਜੇ ਤੀਕ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਸੀ।

ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਠੀਕ ਗੱਲ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ, ਸਾਰੇ ਹੀ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਢੀਮਾਂ ਸੁੱਟਣ ਲੱਗੇ ਪਏ ਹਨ ਤੇ ਪਤਾ ਲਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹੋਇਆ ਕੀ ਹੈ ?

ਸ਼ੰਕਰ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਨੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਹਫੜਾ ਦਫੜੀ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ। ਵਿਚਾਰੇ ਕਮਰ ਦੀਨ ਦਾ ਤਾਂ ਮਾਨੋਂ ਲੱਕ ਹੀ ਟੁੱਟ ਗਿਆ।

ਕਹਾਣੀ ਪੜ੍ਹਨ ਬਦਲੇ ਮਾਰ ਵੀ ਖਾਧੀ, ਸਾਰੀ ਦਿਹਾੜੀ ਭੁੱਖੀ ਭਾਣੀ ਵੀ ਰਹੀ। ਭਾਈਏ ਹੁਰਾਂ ਅੱਗੇ ਰਾਈ ਦਾ ਪਹਾੜ ਬਣਾ ਕੇ ਦੱਸਿਆ ਸੂ। ਉਹ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਹੀ ਹਬਾ ਤਬਾ ਕਰਨ ਲੱਗੇ।

ਸਿਪਾਹੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਹੀ ਚੋਰ ਹਰਨ ਹੋ ਗਿਆ।