ਬਸ ਮੈਨੂੰ ਹੁਣ ਤੋਂ ਹੀ ਸੋਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਕੀ ਬਿਆਨ ਦੇਣੇ ਹਨ- ਅਜਿਹੇ ਸੁਚੱਜੇ ਢੰਗ ਨਾਲ, ਕਿ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਹਰਫ਼ ਨਾ ਆ ਸਕੇ।
ਹੁਣ ਜਿਹੜਾ ਕੰਮ ਬਾਕੀ ਸੀ, ਉਹ ਰਹਿ ਗਿਆ ਇਹ ਸੋਚਣਾ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਢ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਜਾਵੇ ਤੇ ਕਿਹੜੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਰਵਸ਼ੀ ਦੀ ਮਾਂ ਤੀਕ ਰਸਾਈ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਫਿਕਰ ਦੀ ਉਸ ਨੂੰ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਜਦ ਕਿ ਜੱਗੇ ਵਰਗਾ ਹਰ ਫਨ ਮੌਲਾ ਉਸ ਦੇ ਕੋਲ ਸੀ।
ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਕੂਆਂ ਤੇ ਘੋਟੇ ਲਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਤੇ ਡਿਗਰੀਦਾਰਾਂ ਦੀ ਓਨੀਂ ਮੰਗ ਨਹੀਂ ਜਿਨੀ ਚੰਗੇ ਜਥੇ ਵਾਲੇ ਸਿਆਣੇ ਹਰ ਮਸਾਲੇ ਪਿਪਲਾ ਮੂਲ ਕੰਮ ਕਰ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਅੱਜ ਪੈਸੇ ਦੀ ਕੋਲ ਘਾਟ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੇ ਮੌਤ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਲਟਕ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਤਦੋਂ ਉਸ ਕੋਲ ਪੈਸਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਅੱਜ ਉਸ ਦੀ ਆਤਮਾ ਪੀੜਤ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਿਨ ਦਾ ਉਹ ਆਤਮਾ ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਚੇਟਕ ਲਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਨੀਂਦਰ ਤੇ ਭੁੱਖ ਹਰਾਮ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਘੰਟੀਆਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮੁੱਕੀਆਂ ਸਨ ਕਿ ਹੁਕਮ ਆ ਗਿਆ। ਲੈ ਅੱਜ ਤੀਸਰੀ ਘੰਟੀ ਵੱਜਣ ਤੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਛੁੱਟੀ ਹੋ ਜਾਇਗੀ, ਤਾਂ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹਾਕੀ ਦਾ ਮੈਚ ਵੇਖ ਸਕਣ ਤੇ ਉੱਥੇ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਹੱਲਾ-ਸ਼ੇਰੀ ਦੇਣ।
ਮੈਂ ਅੱਜ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਹਵਾ ਈ ਕੁਝ ਐਸੀ ਉਲਟੀ ਚੱਲ ਪਈ ਏ ਕਿ ਕੁਝ ਪੁੱਛੋ ਈ ਨਾ।
ਮੰਚ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਤਾਸੀਰ ਖ਼ਾਸ ਵਿਧੀ ਤੇ ਨੇਮ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਤੇ ਮਾਂਦਰੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਪ ਹੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਪਹਿਲੇ ਮੈਂ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹਵਾਈ ਕਿਲ੍ਹਾ ਹੀ ਸਮਝਦਾ ਸਾਂ, ਤੇ ਮੌਤਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਬਾਤਾਂ ਸੁਣ ਕੇ ਪਰੀਆਂ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਖ਼ਿਆਲ ਕਰਦਾ ਸਾਂ। ਨਿਸਚਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬੱਝਦਾ, ਪਰ ਹੱਡ-ਬੀਤੀਆਂ ਨੇ ਹੁਣ ਮੇਰੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ੱਕ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
ਵਿਹਲੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹਵਾਈ ਕਿਲ੍ਹੇ ਉਸਾਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਕਮਲ ਘਬਰਾਇਆ ਹੋਇਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਫਿਰ ਰਿਹਾ ਸੀ- ਕਿਸੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਮੁਸੀਬਤ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਹਵਾਸ ਗੁੰਮ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹੋਏ ਸਨ।
ਸੁਰੇਸ਼ ਪੱਕਾ ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਜੀ ਸੀ ਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਚਲਾ ਬ੍ਰਹਮੂ ਸਮਾਜੀ ਲੜਕੀ ਦੇ ਹੱਥ ਦਾ ਖਾਣ ਲਈ ਮੰਨ ਗਿਆ ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਪ ਦੇ ਹੱਥ ਦਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਮੈਨੂੰ ਘਿਰਣਾ ਆਵੇਗੀ ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਆਈ । ਅਚਲਾ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ 'ਏਹੋ ਸਮਝਣਾ ਤਾਂ ਸੁਭਾਵਿਕ ਏ ਸੁਰੇਸ਼ ਬਾਬੂ ! ਆਪ ਜਿਹੇ ਇੱਕ ਉੱਚੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਆਦਮੀ ਦੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਚੱਲੇ ਆਏ ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਸਾਰਿਕ ਖ਼ਿਆਲ ਅਚਾਨਕ ਇੱਕ ਹੀ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਦੇ ਹਵਾ ਹੋ ਜਾਣਗੇ, ਇਹ ਗੱਲ ਸੋਚਣੀ ਕੀ ਸੁਭਾਵਿਕ ਏ ?
ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਘਰੋਂ ਨੱਸਿਆਂ ਅੱਜ ਦਸ ਦਿਨ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਵਾ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਨਿੱਕਲਣ ਦਿੱਤੀ। ਅੱਜ ਸਬੱਬ ਨਾਲ ਮੈਂ ਪੁੱਛ ਬੈਠਾ ਤੇ ਕੁਝ ਪਤਾ ਲੱਗਾ।
ਜੀਤ ਸਦਾ ਹਵਾ ਦੇ ਘੋੜੇ ਸਵਾਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਗ਼ਰੀਬ ਨਾਲ ਗੱਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।